Sivas’taki Tarihi Hitit Yerleşiminde Önemli Keşif
Sivas’ın Yıldızeli ilçesinde, antik dönemdeki adıyla “Samuha” olarak bilinen Hitit yerleşim yeri Kayalıpınar’da yürütülen arkeolojik kazılarda, kuşların uçuşlarına dayalı kehanet bilgilerini içeren özel bir tablet bulundu. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın izniyle devam eden kazı çalışmalarına, Koç Üniversitesi Arkeoloji ve Sanat Tarihi Bölümü’nden Doç. Dr. Çiğdem Maner başkanlık ediyor.
Bugüne dek yapılan çalışmalarda eski Asur ticaret kolonileri, Hitit, Roma ve Bizans dönemlerine ait çok sayıda değerli kalıntı ve mühür baskısı gün yüzüne çıkarılmıştı.
Uluslararası Ekip İş Başında
Doç. Dr. Maner, 3 Temmuz’da başlayan bu yılki kazı sezonunda Türkiye’nin çeşitli üniversitelerinden ve yurt dışından gelen 23 kişilik bir ekiple çalıştıklarını belirtti. Ekibin arkeolog, tarihçi, Hititolog ve antropolog gibi farklı disiplinlerden uzmanları barındırdığını ifade eden Maner, çalışmaların eylül ortasına kadar süreceğini ve kazı alanının çevre düzenlemesiyle ziyarete açılmasının hedeflendiğini söyledi.
Hitit Dönemine Ait “Kuş Kehanet Metni” Gün Yüzüne Çıktı
Bu yılki kazıların en dikkat çekici buluntusunun Hitit dönemine tarihlenen bir kuş kehanet metni olduğunu vurgulayan Doç. Dr. Maner, tabletin hasarsız ve eksiksiz bir şekilde bulunduğunu aktardı. Maner, buluntunun önemini şu sözlerle açıkladı:
“Bu yıl güzel bir buluntumuz oldu. Hitit dönemine ait kuş kehanet metni bulundu. Metin eksiksiz ve hasarsız biçimde elimize geçti. Bu buluntuyu diğerlerinden ayıran ve özel kılan en önemli unsur, tabletin ortasında bir delik olması. Delik çeperinde ip izleri olduğunu tespit ettik. Bu izler tabletin bir yere asıldığını ya da boyuna asılarak kullanıldığını düşündürüyor. Metinde yaptığımız ilk okumalarda kuşların uçuşundan bahsedildiğini tanımlayabildik.”
Hititlerin, tanrılarla iletişim kurmak için fal ve kehaneti bir araç olarak kullandığı biliniyor. Bu nedenle bulunan kuş kehanet metni, dönemin inanç sistemini anlamak adına büyük bir değer taşıyor.
Samuha: Tanrıça İştar’ın Kutsal Merkezi
Doç. Dr. Maner, Samuha‘nın hem Anadolu ve Mezopotamya metinlerinde hem de Hitit kayıtlarında Tanrıça İştar‘ın en önemli kült merkezlerinden biri olarak geçtiğini belirtti. Bölgede bulunan çivi yazılı metinlerin genellikle kült ve dini törenlerle ilişkili olması, yeni bulunan kehanet metninin de bu bağlamda değerlendirilmesi gerektiğini düşündürüyor.
Mühürleme Binası ve Gelecek Çalışmalar
2023 ve 2024 kazı sezonlarında çeşitli unvanlara sahip kişilere ait 50’den fazla mühür baskısının bulunduğunu hatırlatan Maner, hedeflerinin bu mühürlerin kullanıldığı idari yapıya ulaşmak olduğunu kaydetti.
Maner, “Kazı alanında mühürleme binasının olduğunu düşündüğümüz katmana henüz ulaşamadık. Bu alandaki üst katmanda bulunan Erken Hristiyanlık dönemi mezar kalıntılarını kaldırmaya çalışıyoruz. İlerleyen aşamalarda bulduğumuz mühür baskılarından kil örnekleri alarak, bu örnekleri çevredeki diğer Hitit yerleşim yerlerindeki buluntularla karşılaştıracağız. Bu sayede Hitit yerleşim yerleri arasındaki iletişim ve ticari ilişkileri anlama şansına sahip olacağız.” dedi.