Tarihi Anlaşmazlık Silahlı Çatışmaya Dönüştü
Tayland ve Kamboçya arasında 19. yüzyıldan bu yana süregelen ve iki ülkenin de üzerinde hak iddia ettiği sınır hattında tansiyon yeniden yükseldi. Bölgede sabah saatlerinde başlayan askeri hareketlilik, kısa sürede silahlı bir çatışmaya dönüştü.
F-16’lar Havalandı, BMGK Acil Toplantıya Çağrıldı
Gerginlik, Tayland’a ait 6 adet F-16 savaş uçağının, sınır hattındaki bazı Kamboçya askeri mevzilerini hedef almasıyla tehlikeli bir boyuta ulaştı. Khmer tapınağı yakınlarında meydana gelen çatışmalarda sivil kayıpların yaşandığı bildirilirken, her iki ülke de saldırılardan karşı tarafı sorumlu tutarak yaşananları “meşru müdafaa” olarak nitelendirdi. Çatışmaların ardından her iki ülke de sınır bölgelerindeki sivilleri güvenlik gerekçesiyle tahliye etme kararı aldı. Öte yandan Kamboçya, olayların büyüme riskine karşı Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’ni (BMGK) acil toplantıya çağırdı.
Siyasi Kriz ve Görevden Uzaklaştırma
Son dönemde tırmanan gerilim, iki ülke ilişkilerini son on yılın en kötü seviyesine getirdi. Yaşanan kriz, Tayland’da siyasi sonuçlar da doğurdu. Tayland Başbakanı Paetongtarn Şinavatra, eski Kamboçya Başbakanı Hun Sen ile yaptığı bir telefon görüşmesinin basına sızdırılmasının ardından görevden uzaklaştırıldı. Başbakanlık görevine vekaleten Başbakan Yardımcısı ve Savunma Bakanı Phumtham Wechayachai getirildi. Kamboçya tarafında ise Başbakan Hun Manet, sınır sorunlarının çözümü için Uluslararası Adalet Divanına (UAD) başvurduklarını duyurdu ve gelecek yıldan itibaren zorunlu askerlik uygulamasının başlayacağını açıkladı.
İhtilafın Merkezindeki Preah Vihear Tapınağı
İki ülke arasındaki 817 kilometrelik sınır hattındaki anlaşmazlığın kökeni, bölgenin 19. yüzyılda Fransa tarafından sömürgeleştirilmesine dayanıyor. Fransa ile o dönemki adıyla Siyam (Tayland) arasında 1904’te imzalanan anlaşmayla sınırlar yeniden belirlendi. Bu anlaşma sonucunda, 11. yüzyıldan kalma tarihi Preah Vihear Tapınağı, Kamboçya topraklarına dahil edildi. Ancak Tayland, bu karara itiraz ederek tapınak ve çevresindeki topraklarda hak iddiasını sürdürdü.
Uluslararası Hukuk ve UNESCO Kararları
Uluslararası Adalet Divanı (UAD), 1962 yılında verdiği kararla tapınağın Kamboçya’ya ait olduğuna hükmetti. Bu karar, 2013’te bir kez daha teyit edildi. Tapınağın 2008 yılında UNESCO Dünya Mirası listesine alınması ise Tayland’da büyük protestolara ve iki ülke arasında yeni çatışmalara neden olmuştu.