Tayland-Kamboçya Sınırında Tansiyon Yeniden Yükseldi
Tayland ve Kamboçya arasında, bölgenin 19. yüzyılda Fransızlar tarafından kolonileştirilmesinden bu yana devam eden tarihi sınır anlaşmazlığı, bu sabah yaşanan bir çatışmayla yeniden alevlendi. İki ülkenin de hak iddia ettiği ve sık sık askeri hareketliliğe sahne olan sınır hattında çıkan çatışma, bölgedeki gerilimi en üst seviyeye taşıdı.
Gerginlik, Tayland‘a ait 6 adet “F-16” savaş uçağının, sınır hattındaki bazı Kamboçya askeri karargahlarını hedef almasıyla tırmanışa geçti. Khmer tapınağı civarında meydana gelen çatışmalarda sivillerin hayatını kaybettiği bildirilirken, her iki taraf da olaylardan birbirini sorumlu tutarak yaşananları “meşru müdafaa” olarak nitelendirdi.
Güvenlik Önlemleri ve Uluslararası Çağrı
Çatışmaların ardından her iki ülke de sınır hattında yaşayan sivilleri güvenlik gerekçesiyle tahliye etmeye başladı. Yaşananların daha büyük bir çatışmaya dönüşmesinden endişe duyan Kamboçya, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’ni (BMGK) acil toplantıya çağırdı. Uzmanlar, iki tarafın da ihtilaflı bölgedeki askeri varlığını artırmasının, silahlı bir çatışma riskini yükselttiğini ve tapınak çevresindeki topraklar nedeniyle milliyetçi duyguların körüklendiğini belirtiyor.
Gerilimin Siyasi ve Tarihi Arka Planı
Bugünkü çatışmaya giden sürecin ilk adımı, 28 Mayıs’ta yaşanan kısa süreli bir başka çatışmayla atılmıştı. Olayda bir Kamboçyalı askerin hayatını kaybetmesinin ardından taraflar barışçıl çözüm konusunda anlaşsa da bu anlaşma gerilimi düşürmeye yetmedi. Son iki ayda, Tayland-Kamboçya ilişkileri son on yılın en gergin dönemine girdi ve sınır sorunu her iki ülkenin de iç siyasetinde ana gündem maddesi haline geldi.
Siyasi Sonuçlar ve Liderlerin Hamleleri
Kamboçya Başbakanı Hun Manet, sınır sorunlarının çözümü için Uluslararası Adalet Divanına (UAD) başvurduklarını ve gelecek yıldan itibaren zorunlu askerlik uygulamasını başlatacaklarını açıkladı. Tayland’da ise Başbakan Paetongtarn Şinavatra, eski Kamboçya Başbakanı Hun Sen ile yaptığı bir telefon görüşmesinin sızdırılmasının ardından görevden uzaklaştırıldı. Yerine vekaleten Başbakan Yardımcısı ve Savunma Bakanı Phumtham Wechayachai atandı.
Sorunun Kökeni: Preah Vihear Tapınağı
İki ülke arasındaki 817 kilometrelik sınır hattı, 19. yüzyıldan beri bir anlaşmazlık konusudur. Fransa ile o dönemki adıyla Siyam arasında 1904’te yapılan anlaşmayla sınırlar yeniden çizilmiş ve 11. yüzyıldan kalma Preah Vihear Tapınağı Kamboçya topraklarında kalmıştı. Ancak Tayland, bu sınır çizimini kabul etmedi.
- 1962: Uluslararası Adalet Divanı (UAD), tapınağın Kamboçya’ya ait olduğuna karar verdi.
- 2008: Tapınağın UNESCO Dünya Mirası listesine alınması, Tayland’da protestolara ve yeni çatışmalara yol açtı.
- 2013: UAD, kararını kesinleştirerek Preah Vihear Tapınağı’nın Kamboçya’ya ait olduğunu bir kez daha teyit etti.
Ancak tapınak çevresindeki toprakların aidiyeti ve sınır hattındaki anlaşmazlıklar günümüze kadar devam etmektedir.