Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM), İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu hakkında çıkarılan tutuklama emrini uygulamayan Macaristan’ın uluslararası yükümlülüklerini ihlal ettiğine hükmetti. Mahkeme, bu uyumsuzluk konusunu Taraf Devletler Meclisi’ne havale etme kararı aldı.
UCM: Macaristan, Yükümlülüklerini Yerine Getirmedi
UCM Ön Dava Dairesi tarafından yapılan açıklamada, Macaristan’ın Binyamin Netanyahu‘yu geçici olarak tutuklama talebini yerine getirmeyerek mahkemenin yargı sürecini engellediği vurgulandı. Daire, Macaristan’ın bu ihlal için geçerli bir gerekçe sunamadığını belirtti.
Macaristan’ın Savunmaları Reddedildi
Karar metnine göre, Macaristan’ın tutuklama talebini yerine getirmediğini kabul ettiği ancak sunduğu gerekçelerin geçersiz bulunduğu kaydedildi. Macaristan’ın, Netanyahu’yu tutuklamak için gerekli iç hukuk düzenlemesinin olmadığı ve “devlet dokunulmazlığı” bulunduğu yönündeki savunmaları mahkeme tarafından reddedildi.
Kararda, İsrail’in UCM’ye taraf olmamasının Netanyahu’nun tutuklanmasına engel teşkil etmediği ve Macaristan’ın iç hukuk prosedürlerinin, Roma Statüsü‘nden doğan yükümlülükleri ortadan kaldırmayacağı açıkça ifade edildi. Ön Dava Dairesi, Roma Statüsü’nün 88. maddesi uyarınca taraf devletlerin, geçici tutuklamalar da dahil olmak üzere her türlü işbirliği için gerekli ulusal prosedürlere sahip olma zorunluluğunu hatırlattı.
“Netanyahu’nun Ziyareti Sürpriz Değildi”
Mahkeme, Netanyahu’nun ziyaretinin Macaristan hükümetinin resmi daveti üzerine gerçekleştiğini ve bu nedenle sürpriz bir durum olmadığını belirtti. UCM’nin, 21 Mart 2025‘teki ziyaretten en az 10 gün önce Macaristan’ı işbirliğine davet ettiği ve Taraf Devletler Meclisi Başkanlığı’nın da ziyaretten birkaç gün önce Macaristan Dışişleri Bakanı ile temasa geçerek yükümlülüklerini hatırlattığı bilgisi paylaşıldı.
“Netanyahu Macaristan’a vardığında, Macaristan hem konunun aciliyetinden hem de sonradan başvurularında ortaya attığı yasal engellerden haberdar olmak zorundaydı. Üstelik Netanyahu, varışının ardından birkaç gün daha Macaristan’da kaldı.”
“Macaristan Kasıtlı Olarak Mahkemeyi Bilgilendirmedi”
Daire, Macaristan’ın mahkeme ile iletişim kurmak ve talebi yerine getirmesini engelleyen durumları bildirmek için birçok fırsatı olmasına rağmen bunu kasıtlı olarak yapmamayı tercih ettiğini vurguladı. Kararda, “Bu ışıkta Ön Dava Dairesi, Macaristan’ın talebi aldığında iddia edilen yükümlülük çelişkisi hakkında mahkemeyi kasıtlı olarak bilgilendirmek için hiçbir çaba göstermediği sonucuna varabilir” denildi.
Arka Plan: Tutuklama Kararları ve Macaristan’ın Tavrı
UCM, 21 Kasım 2024‘te Gazze’de işlenen savaş suçları ve insanlığa karşı suçlar nedeniyle İsrail Başbakanı Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında tutuklama emri çıkardığını duyurmuştu. Bu kararın ardından Macaristan hükümeti, Netanyahu’nun ziyareti sırasında UCM’den ayrılma kararı aldığını açıklamıştı. Ancak Roma Statüsü’ne göre, çekilme süreci BM’ye yapılan bildirimden bir yıl sonra yürürlüğe giriyor ve Macaristan’ın bu süre zarfında yükümlülükleri devam ediyor.