Türkiye Arıcılık Sektörü İçin Yeni Ufuklar: Bal Dışında Alternatif Gelirler
Tarım ve Orman Bakanlığı, iklim değişikliği ve tarım ilaçlarının yarattığı zorluklarla mücadele eden arıcılık sektörüne yönelik önemli tavsiyelerde bulundu. Bakanlık, bal üretiminin yanı sıra katma değerli arı ürünleri ve arıcılık turizmi gibi alternatif gelir kaynaklarına odaklanılmasının altını çizdi.
Türkiye’nin Arıcılık Profili ve Üretim Rakamları
Tarım Reformu Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan Arıcılık Ürün Raporu’na göre, Türkiye zengin bitki örtüsü, elverişli iklimi ve coğrafi konumuyla dünya arıcılığında önemli bir yere sahiptir. Ülkemiz, özellikle çiçek, çam ve kestane gibi yöresel ve özgün bal çeşitleriyle tanınmaktadır.
2024 sonu verilerine göre Türkiye’de arıcılık sektörü;
- 97 bin 984 işletme
- 8 milyon 815 bin 146 kovan
- 95 bin 492 ton bal üretimi
ile faaliyet göstermektedir. Ülkedeki toplam arı koloni varlığı ise 9 milyona ulaşmıştır. Kovan varlığında Muğla, 729 bin kovanla lider konumdadır. Muğla’yı sırasıyla 625 bin kovanla Ordu ve 487 bin kovanla Adana takip etmektedir. İç talebin yüksekliği nedeniyle geçen yıl yalnızca 8 bin 657 ton bal ihraç edilebilmiş, ihracatta Avrupa ve Kuzey Amerika pazarları öne çıkmıştır.
Sektörün Geleceği İçin Stratejik Öneriler
Arıcılık, kırsal kalkınmaya katkı sağlamasının yanı sıra biyoçeşitliliğin ve ekolojik dengenin korunmasında da kritik bir rol oynar. Ancak iklim değişikliğine bağlı kuraklık, düzensiz yağışlar ve tarım ilaçları (pestisitler) gibi faktörler sektörü tehdit etmektedir.
Bakanlık raporunda, sektörün sürdürülebilirliği için organik arıcılığın yaygınlaştırılması, arı hastalıklarıyla etkin mücadele, sahte balla mücadele, arı ürünleri çeşitliliğinin artırılması ve arıcılık turizmi (api-turizm) gibi alternatif gelir kaynaklarının oluşturulması gerektiği vurgulandı.
Bal Dışındaki Katma Değerli Ürünler
Bal veriminde yaşanabilecek dalgalanmalara karşı üreticiler için önemli bir güvence olan diğer arı ürünleri şunlardır:
- Arı sütü
- Polen
- Propolis
- Arı zehri
- Balmumu
- Paket arı üretimi
Bu ürünlerin üretimi ve ticareti, sektörün ekonomik direncini artıracak bir potansiyel taşımaktadır.
Arıcılık Turizmi (Api-Turizm) Nedir?
Yeşil turizmin bir alt dalı olan api-turizm, geleneksel arı yetiştiriciliği ile seyahat ve eğitim deneyimlerini birleştiren bir konsepttir. Bu turizm türü, ziyaretçilere arıların doğal yaşamını gözlemleme, arıcılık kültürünü öğrenme ve sağlıklı yaşam pratiklerini deneyimleme fırsatı sunarak hem üreticiye ek gelir sağlar hem de arıcılığın önemi konusunda farkındalık yaratır.