Fransa’da Tarihi An: Beşşar Esed’in Dokunulmazlığı Yargıtay Gündeminde
Fransa Yargıtayı, Suriye’nin devrik lideri Beşşar Esed‘in insanlığa karşı suç ve savaş suçları iddialarıyla yargılanıp yargılanamayacağına dair kritik bir karar vermek üzere toplanıyor. Mahkeme, Esed’in devlet başkanı dokunulmazlığının bu suçlar için geçerli olup olmadığını belirleyecek ve bu karar, uluslararası hukukta bir emsal teşkil edebilir.
Yerel saatle 15.00’te başlayacak duruşmada Yargıtay, Paris Temyiz Mahkemesi’nin Esed hakkında daha önce çıkardığı tutuklama emrine yapılan itirazı sonuçlandıracak. Karar, devrik liderin dokunulmazlığının devam edip etmeyeceğini ve dolayısıyla hakkındaki tutuklama emrinin geçerliliğini netleştirecek.
Dava Süreci ve Tutuklama Emri
Soruşturma, Suriye Medya ve İfade Özgürlüğü Merkezi (SCM), Açık Toplum Adalet Girişimi (OSJI) ve Suriye Arşivi gibi kuruluşların şikayeti üzerine 2021’de başlatılmıştı. Soruşturma, 2013 yılında Doğu Guta’da düzenlenen kimyasal saldırılarda insanlığa karşı suç ve savaş suçu işlendiği şüphelerine dayanıyordu. Kasım 2023’te mahkeme, Esed hakkında bu suçlara ortaklık ettiği gerekçesiyle tutuklama emri çıkardı.
Ancak Fransa Ulusal Terörle Mücadele Savcılığı (Pnat), görevdeki bir devlet başkanının yabancı mahkemelerde yargı dokunulmazlığı olduğu gerekçesiyle karara itiraz etti. Paris Temyiz Mahkemesi ise 26 Haziran 2024’te bu itirazı reddederek tutuklama emrini onadı. Mahkeme, kimyasal silah kullanımının uluslararası hukukun emredici bir normu olduğunu ve bunun bir devlet başkanının resmi görevi sayılamayacağını vurguladı.
“Mağdurlar İçin Büyük Bir Zafer Olacak”
Davanın taraflarından SCM Başkanı Mazin Derviş, Yargıtay’ın Esed aleyhine vereceği bir kararın önemine dikkat çekti.
“Bu, mağdurlar için büyük bir zafer olacak. Sadece Suriyeliler için değil, hangi ülkeden olursa olsun tüm mağdurlara bir kapı aralayacak. İlk kez bir ulusal soruşturma hakimi, görevdeki bir devlet başkanı hakkında tutuklama emri çıkarma hakkına sahip olacak.”
Karar Emsal Teşkil Edebilir
Yargıtay’ın, Esed’in dokunulmazlıktan yararlanamayacağına hükmetmesi, devrik liderin Fransa’da yargılanmasının önünü tamamen açacak. Bu kararın, insanlığa karşı suç veya savaş suçu işlemekle suçlanan diğer devlet liderlerinin yabancı mahkemelerde yargılanması için de bir emsal oluşturabileceği belirtiliyor.
Unutulmayan Katliam: Doğu Guta
Davanın merkezindeki olay, 21 Ağustos 2013‘te Şam’ın Doğu Guta bölgesinde yaşanan kimyasal silahlı saldırıdır. Bu saldırıda Suriye yönetiminin 1400’den fazla sivili katlettiği, binlerce kişinin ise zehirli gazlardan etkilendiği rapor edilmiştir. Suriye İnsan Hakları Ağı’na göre, Esed yönetimi iç savaş boyunca muhalif bölgelere 217 kez kimyasal silah saldırısı düzenlemiştir.