Türkiye Rekor Sıcaklıklarla Mücadele Ediyor: Afrika Sıcaklarının Etkileri
Türkiye, son günlerde 40 dereceyi aşan sıcaklıklarla boğuşuyor. Bu yoğun sıcak hava dalgasının kökeni olarak Afrika kıtası gösteriliyor ve bu duruma halk arasında “Afrika sıcağı” ya da “çöl sıcağı” adı veriliyor. Afrika’nın bazı bölgelerinde aylar süren bu sıcaklıklar, Türkiye’de birkaç gün etkili olsa da insan sağlığı ve günlük yaşam üzerinde ciddi zorluklar yaratıyor.
Afrika’nın En Sıcak Bölgeleri ve Rekorlar
Afrika kıtası, dünyanın en sıcak noktalarına ev sahipliği yapmaktadır. Özellikle Sahra Çölü, Etiyopya, Eritre ve Cibuti sınırındaki Danakil Çöküntüsü ve Sahel kuşağı, aşırı sıcaklıkların merkez üsleri olarak öne çıkıyor.
“Yeryüzünün Cehennemi”: Danakil Çöküntüsü
“Yeryüzünün cehennemi” olarak da bilinen Danakil Çöküntüsü, yıl boyunca süren aşırı sıcak ve kurak iklimiyle dünyanın “yaşanabilir en sıcak yeri” unvanını taşıyor. Bölgede yıllık ortalama sıcaklık 35 derece civarında seyrederken, bazı günlerde termometreler 50 dereceye kadar çıkabiliyor.
Tarihe geçen en yüksek sıcaklıklardan biri, 1931’de Tunus’un Kebili kentinde ölçülen 55 derece olarak kaydedilmiştir. Sudan’ın Vadi Halfa kenti ve Etiyopya’nın Danakil Vadisi de yıl boyunca 50 dereceye yaklaşan sıcaklıklarıyla bilinir. Öte yandan, 1922’de Libya’nın El Aziziye kentinde ölçüldüğü iddia edilen 58 derecelik rekor, bir ölçüm hatası nedeniyle resmiyetini yitirmiştir.
Afrika İkliminin Çeşitliliği
Afrika’nın iklimi bölgeden bölgeye büyük farklılıklar gösterir:
- Kuzey Afrika: Çöl bölgelerinde gündüz sıcaklıkları 45-50 dereceye ulaşırken, gece ciddi oranda düşer. Düşük nem oranı kuraklığı artırır.
- Orta ve Ekvatoral Afrika: Kongo, Kamerun, Gabon gibi ülkelerde sıcaklıklar 25-30 derece arasında seyreder ancak nem oranı çok yüksektir. Bu bölgelerde 2024-2025 döneminde 90 günden fazla “aşırı sıcak gün” yaşanmıştır.
- Doğu ve Güney Afrika: Etiyopya ve Kenya gibi Doğu Afrika’nın dağlık bölgeleri daha ılıman bir iklime sahipken, Güney Afrika’da mevsimsel farklılıklar daha belirgindir.
2024 Yılında Afrika’da Aşırı Sıcaklar
2024’te dünya genelinde kaydedilen 67 aşırı sıcaklık olayının 14’ü Afrika ülkelerinde yaşandı. Bu olaylar, 54 Afrika ülkesinden 42’sini etkileyerek tarım, iş gücü ve eğitimde ciddi aksaklıklara yol açtı. Örneğin, Güney Sudan’da şubat ayındaki sıcak hava dalgası nedeniyle çocuklar sıcak çarpmasından bayılınca okullar iki hafta tatil edildi. Halk, dışarı çıkmamaları ve bol su tüketmeleri konusunda uyarılsa da pek çok evde klima, vantilatör veya temiz içme suyu gibi imkanlar bulunmuyor.
Sıcak Hava Dalgasının Türkiye Üzerindeki Etkileri
Afrika’dan gelen sıcak hava dalgası, Türkiye’de özellikle İç Anadolu, Güneydoğu Anadolu ve Akdeniz bölgelerinde etkisini gösteriyor. Meteoroloji Genel Müdürlüğü verilerine göre, bazı şehirlerde sıcaklıklar 45 dereceyi aştı.
Uzmanlar Uyarıyor: Gelecekte Daha Sık Görülecek
Uzmanlar, iklim değişikliğinin bir sonucu olarak bu tür aşırı sıcaklıkların ilerleyen yıllarda daha sık yaşanacağına dikkat çekiyor. Özellikle Sahel kuşağı gibi bölgelerde hızlanan çölleşme, sadece Afrika’yı değil, sıcak hava akımlarının ulaştığı Türkiye gibi ülkeleri de doğrudan etkiliyor.
Denizler de Alarm Veriyor
2024 yılında Atlantik Okyanusu ve Akdeniz’deki deniz yüzeyi sıcaklıkları rekor seviyelere ulaştı. Ocak-nisan döneminde yaklaşık 30 milyon kilometrekarelik deniz alanı “denizel sıcak hava dalgaları”ndan etkilendi. Bu durum, deniz ekosistemlerini bozarken tropik fırtınaları şiddetlendiriyor ve kıyı bölgeleri için ciddi bir tehdit oluşturuyor. Artan sıcaklıklar, hem insan sağlığını hem de tarımsal üretimi tehlikeye atıyor.
Kaynak: AA