İzmir Ticaret Borsası (İTB) Yönetim Kurulu Başkanı Işınsu Kestelli, temmuz ayı meclis toplantısında ekonomiden sosyal sorunlara kadar geniş bir yelpazede önemli mesajlar verdi. Kestelli, yüksek enflasyonun üretim gücünü zayıflattığına dikkat çekerken, tarımdaki risklerin arttığını ve kadın cinayetlerine karşı toplumsal bir duruş sergilenmesi gerektiğini belirtti.
“Enflasyon üretimi eritiyor, kadın cinayetleri vicdanları yakıyor” diyen Kestelli, sürdürülebilir kalkınma için yapısal reformların ve toplumsal sorumluluğun altını çizdi. TOBB Nefes Kredisi’ni işletmeler için bir “can suyu” olarak tanımladı.
Orman Yangınlarından Ekonomik Darboğaza: Kestelli’den Kritik Uyarılar
YANGINLAR YÜREK YAKTI
Son dönemde artan orman yangınlarına değinen Kestelli, “İzmir’de, Manisa’da, Bilecik’te, Hatay’da ve Sakarya’da on binlerce hektar ormanlık alan ne yazık ki kül oldu. İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin verilerine göre, 1 Haziran–7 Temmuz tarihleri arasında Buca’nın yüzölçümünün iki katı kadar ormanımızı kaybettik” ifadelerini kullandı.
MALİYET KRİZİ DERİNLEŞİYOR
Ekonomideki mevcut zorlukların yalnızca pandemi veya dış etkenlere bağlanamayacağını vurgulayan Kestelli, “Yüksek enflasyon, uzun yılların birikimini eritti. Fiyatlama davranışlarındaki bozulma artık kalıcı bir hal aldı. Türkiye’nin üretim gücünü bu süreçten en az hasarla çıkarması hayati önem taşıyor” dedi.
Sıkı para politikalarının reel sektör üzerindeki baskısına dikkat çeken Kestelli, “Bugünkü faiz oranları yatırım yapmayı bir kenara bırakın, işletme sermayesini çevirmeyi dahi zorlaştırıyor. Krediye erişebilen firma sayısı oldukça sınırlı. KOBİ’ler için finansman neredeyse bir lüks haline geldi” şeklinde konuştu.
Tarımın Geleceği ve Ticaretin Rolü
TARIMDA YENİ EĞİLİMLER BELİRLEYİCİ OLACAK
Kestelli, OECD ve FAO’nun yayımladığı 2025–2034 Tarımsal Görünüm Raporu‘na atıfta bulunarak, gelecek on yılda tarımsal ürün tüketiminin %13 artmasının beklendiğini söyledi. “Bu artışın büyük bir kısmı düşük ve orta gelirli ülkelerden gelecek” dedi.
Tarımsal üretimin özellikle Asya ve Afrika’da yoğunlaşacağını belirten Kestelli, “Sera gazı emisyonları %6 artacak olsa da, verimlilik artışları sayesinde üretim başına düşen karbon yoğunluğunda azalma görülecek” diye ekledi.
TİCARETİN İŞLEVSELLİĞİ KORUNMALI
Tarımsal ticaretin gelecekte daha da kritik hale geleceğini ifade eden Kestelli, “2034 yılında tüketilen kalorilerin %22’si uluslararası ticaret yoluyla karşılanacak. Bu sebeple çok taraflı ticaret sistemlerinin kurallara dayalı bir şekilde işlemesi büyük önem taşıyor” dedi. Kestelli, raporda öne çıkan dört temel politika önceliğini şu şekilde sıraladı:
- Küçük üreticilerin kapasitesini geliştirecek verimlilik artışı sağlamak.
- Emisyon azaltımına yönelik teknolojilerin kullanımını yaygınlaştırmak.
- Gıda israfını ve kaybını azaltmak.
- Ticaretteki belirsizlikleri ortadan kaldırmak.
“Üretimi artırma hedefiyle çevresel sürdürülebilirlik arasında hassas bir denge kurmak zorundayız” diyen Kestelli, bilimsel veriye dayalı ve çiftçiyi odağına alan politikaların gerekliliğini vurguladı.
KADIN CİNAYETLERİNE KARŞI TAVIR NET OLMALI
Toplumsal bir yara olan kadın cinayetlerine de değinen Kestelli, 22 yaşındaki Ayşe Tokyaz’ın vahşice katledilmesinin toplumu derinden sarstığını belirtti. “2025’in ilk altı ayında 136 kadın öldürüldü, 145 kadın ise şüpheli şekilde hayatını kaybetti. Ne acıdır ki, bunlardan dokuzu devlet koruması altındaydı” dedi. Kestelli, “Cezaların caydırıcılığı artırılmalı ve bu suçlarda iyi hâl indirimi kesinlikle kaldırılmalıdır. Bu, artık bir insanlık ve vatandaşlık görevidir” çağrısında bulundu.
Hayvancılık Sektöründe Tehlike Çanları: Üretim ve İhracat Düşüyor
İzmir Ticaret Borsası Meclis Başkanı Ömer Gökhan Tuncer ise konuşmasında hayvancılık sektöründeki son duruma odaklandı. Hem üreticinin hem de tüketicinin yaşadığı zorlukların arttığını belirten Tuncer, sektörün acilen desteklenmesi ve temel hayvansal gıdalarda fiyat istikrarının sağlanması gerektiğini söyledi.
HAYVANSAL PROTEİN SAĞLIK İÇİN GEREKLİ
Tuncer, “Mevcut ekonomik şartlar nedeniyle alım gücümüz geriledi ve buna paralel olarak kırmızı et tüketimi azaldı. Ancak sağlıklı bir yaşam için bu gıdaları asgari düzeyde tüketmek zorundayız. Çocuklarımızın beyin gelişimi için elzem olan aminoasitler, yalnızca hayvansal proteinlerde yeterli miktarda bulunur. Dünya Sağlık Örgütü, günlük protein alımının en az %42’sinin hayvansal kaynaklı olmasını önermektedir” dedi.
SÜT ÜRETİMİNDE DURUM VE ŞAP HASTALIĞIYLA MÜCADELE
TÜİK verilerine göre, toplanan inek sütü miktarının mayıs ayında bir önceki yılın aynı ayına kıyasla %2 azaldığını belirten Tuncer, ocak–mayıs döneminde ise %0,7’lik bir artış olduğunu kaydetti. Şap hastalığının yeni serotipi SAT1‘e karşı geliştirilen aşının hızla uygulanmasının önemine değinen Tuncer, “Hastalığın yayılmasını önlemek için alınan tedbirleri ve kamu görevlilerimizin çabalarını takdirle karşılıyoruz” diye konuştu.
SÜT FİYATLARINDA İSTİKRARSIZLIK SÜRÜYOR
Çiğ süt fiyatlarındaki belirsizliğin üreticiyi olumsuz etkilediğini vurgulayan Tuncer, “Ulusal Süt Konseyi’nin referans fiyatı ağustos ayı itibarıyla 18,35 TL’ye yükseltildi. Ancak bu artış, sürekli artan yem maliyetleri karşısında yetersiz kalıyor. Küçük aile işletmelerinin verimlilik sorunu yaşaması, endüstriyel üretime geçişi zorunlu kılıyor” dedi.
YUMURTA ÜRETİMİ DÜŞÜYOR, BEYAZ ET ÜRETİMİ ARTIYOR
Tuncer, mayıs ayında tavuk yumurtası üretiminin geçen yıla göre %13,5, yılın ilk beş ayında ise %10,5 oranında azaldığını belirtti. Üretimde yumurtadan beyaz ete doğru bir kayma olduğunu ifade eden Tuncer, aynı dönemde kesilen tavuk sayısının %11, tavuk eti üretiminin ise %14,1 arttığını söyledi.
İHRACATTA CİDDİ KAYIP VAR
Dış ticarette yaşanan sorunlara dikkat çeken Tuncer, “2024’te 151 bin ton olan tavuk yumurtası ihracatı, 2025’in ilk beş ayında sadece 15 bin tona geriledi. Bu dramatik düşüşte, yumurtanın 10 Temmuz’da ihracı kayda bağlı ürünler listesine alınmasının ve Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu (DFİF) kesintilerinin büyük rolü var” diyerek sözlerini tamamladı.