Ozzy Osbourne’un Vefatıyla Gündeme Gelen Parkinson Hastalığı
Heavy metal müziğinin ikonik ismi Ozzy Osbourne, veda turnesinden kısa bir süre sonra ve Parkinson teşhisini kamuoyuyla paylaşmasının üzerinden yaklaşık beş yıl geçmişken, 76 yaşında hayata gözlerini yumdu. Bu gelişme, milyonlarca insanı etkileyen Parkinson hastalığı hakkındaki soruları yeniden gündeme getirdi.
Parkinson Nedir?
Parkinson, bireylerin hareket kabiliyetini zamanla olumsuz etkileyen, ilerleyici bir nörolojik hastalıktır. Genellikle ellerde titreme ile başlayan hastalık, ilerleyen dönemlerde hareketlerde yavaşlama, dengesiz ve sürüklenerek yürüme, kaslarda sertlik, denge sorunları ve konuşma güçlükleri gibi belirtilerle kendini gösterir.
Kimler Risk Altında?
Parkinson Vakfı’nın verilerine göre, dünya genelinde yaklaşık 10 milyon kişi Parkinson hastalığı ile yaşamaktadır. Hastalık çoğunlukla 60 yaş üzerindeki bireylerde görülse de, bazı durumlarda 50 yaşından önce de teşhis konulabilmektedir.
Parkinson Hastalığının Sebepleri Nelerdir?
Hastalığın kesin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, beynin dopamin adı verilen kimyasal bir haberciyi üreten hücrelerinin bozulması ve ölmesiyle ortaya çıktığı düşünülmektedir. Dopamin, beynin hareketi kontrol eden bölgelerine sinyal iletiminde kritik bir rol oynar. Bu hücrelerin kaybıyla dopamin seviyesi düştüğünde, Parkinson semptomları belirginleşmeye başlar.
Genetik ve Çevresel Faktörler
Uzmanlar, hastalığın gelişiminde genetik ve çevresel faktörlerin bir kombinasyonunun etkili olduğuna inanmaktadır. Tüm vakaların yaklaşık %10 ila %15’i genetik yatkınlıkla ilişkilendirilirken, riski artırabilecek diğer faktörler şunlardır:
- Kafa travmaları
- Pestisit ve herbisit gibi kimyasallara maruz kalma
- Yaşanılan coğrafi bölge
Tedavisi Var Mı?
Parkinson hastalığının kesin bir tedavisi bulunmamaktadır. Ancak, semptomları yönetmeye ve yaşam kalitesini artırmaya yönelik çeşitli tedavi yöntemleri mevcuttur. Bu yöntemler arasında dopamin seviyesini düzenleyen ilaçlar, titremeyi kontrol altına almak için cerrahi olarak yerleştirilen cihazlar ve hastaların fonksiyonel kapasitelerini korumalarına yardımcı olan fiziksel ve mesleki terapi uygulamaları yer almaktadır.
Hastalığın Seyri ve Prognozu
Parkinson semptomları genellikle zamanla ve yavaş bir şekilde kötüleşir. Ancak semptomların şiddeti ve ilerleme hızı kişiden kişiye büyük farklılıklar gösterebilir. İleri evrelerde hastalar yürüme veya kişisel bakım gibi temel aktiviteleri gerçekleştirmekte zorlanabilir. Ayrıca, hafıza ve düşünme sorunları ile depresyon gibi ek sağlık sorunları da yaşanabilir. Parkinson’un kendisi doğrudan ölümcül kabul edilmese de, yutma ve öksürme yeteneğini etkileyen kas zayıflığına bağlı akciğer sorunları gibi komplikasyonlar hayati risk oluşturabilir.