Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından açıklanan verilere göre, Reel Kesim Güven Endeksi (RKGE), temmuz ayında bir önceki aya kıyasla 0,4 puanlık sınırlı bir düşüşle 98,4 seviyesine geriledi. Ancak mevsimsellikten arındırılmış endeks, 0,5 puanlık bir artışla 98,9 puana yükselerek olumlu bir sinyal verdi. Veriler, imalat sanayinde faaliyet gösteren 1844 firmanın yanıtlarıyla derlendi.
Endeksi Etkileyen Zıt Yönlü Gelişmeler
Endeksin temmuz ayı performansını şekillendiren faktörler arasında zıt yönlü bir seyir izlendi. Gelecek üç aya yönelik üretim hacmi, ihracat siparişleri, toplam istihdam ve yatırım harcamalarına dair pozitif beklentiler endeksi yukarı taşırken; mevcut sipariş hacmi, son üç aydaki sipariş durumu ve mamul mal stok seviyesi gibi kalemler endeks üzerinde baskı oluşturdu.
Üretim ve Siparişlerde Mevcut Durum
Son üç aylık dönem değerlendirildiğinde, üretim hacminde artış bildiren firmaların oranı bir miktar zayıfladı. Özellikle iç piyasa ve ihracat siparişlerinde azalış bildirenlerin sayısındaki artış dikkat çekti. Katılımcılar arasında, mevcut toplam siparişlerin mevsim normallerinin altında olduğu ve mamul stoklarının normal seviyelerin üzerinde seyrettiği yönündeki görüşler güç kazandı.
Gelecek Dönem Beklentileri Umut Veriyor
Mevcut tabloya rağmen, sanayicilerin gelecek üç aya ilişkin beklentileri oldukça olumlu. Önümüzdeki çeyrekte hem toplam üretim hacminde hem de ihracat siparişlerinde artış bekleyenlerin oranı yükseldi. Buna paralel olarak, istihdam artışı ve sabit sermaye yatırım harcamalarına yönelik beklentiler de pozitif bir ivme kazandı.
Maliyet ve Fiyat Artışları Gündemde
Ankete katılan firmaların büyük bir kısmı, önümüzdeki üç aylık süreçte hem birim maliyetlerinde hem de satış fiyatlarında artış olacağını öngörüyor. Yıllık Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) beklentisi ise temmuz ayında 0,4 puanlık bir düşüşle yüzde 36,8 olarak gerçekleşti.
Sanayicinin En Büyük Sorunu: Talep Yetersizliği
Temmuz ayında üretimi kısıtlayan faktörler sorulduğunda, katılımcıların yüzde 54,2’si herhangi bir engelle karşılaşmadığını belirtti. Ancak bir kısıt bildirenler arasında en çok öne çıkan faktör, yüzde 14,2 ile talep yetersizliği oldu. Talebi takip eden diğer önemli kısıtlar ise şunlardır:
- Mali imkansızlıklar
- İş gücü yetersizliği
- Hammadde ve teçhizat noksanlığı
Genel Gidişata İlişkin Değerlendirmeler İyileşiyor
Sanayi firmalarının sektörün genel gidişatına yönelik değerlendirmelerinde kötümserliğin zayıfladığı gözlemlendi. Bu durum, ekonomideki genel toparlanmaya dair temkinli bir iyimserliğin güçlendiğine işaret ediyor.