İkinci Yükseköğrenimde Yetim Aylığı Kesilir mi?
Vatandaşların sosyal güvenlik haklarına ilişkin merak ettiği konuların başında yetim aylığı, doğum borçlanması ve emeklilik şartları geliyor. İşte sıkça sorulan bu soruların uzman yanıtları.
Soru: 1992 yılında devlet memuru olan ve bu kapsamda çalışırken 2014 tarihinde vefat eden babamdan dolayı yetim aylığı almaktayım. 14/7/2025 tarihinde üniversiteden mezun oldum. 23 yaşındayım. Babamın maaşı kesildi. Yeniden lisans eğitimi yani ikinci bir yükseköğrenime devam etsem babamın maaşını almaya devam edebilir miyim? Rıza E.
Lisans eğitimini tamamladıktan sonra master veya lisansüstü uzmanlık eğitimine başlayan yetim çocuklara, kayıt tarihlerini izleyen aybaşından itibaren aylık bağlanır. Bu aylık, öğrencilikleri devam ettiği sürece 25 yaşını doldurana kadar ödenmeye devam eder.
Daha önce, 5434 sayılı kanunun 74. maddesinin altıncı fıkrası uyarınca, bir yükseköğrenim bitirildikten sonra ikinci bir yükseköğrenimde veya ikinci master/doktora eğitiminde geçen süreler için aylık ödenmemekteydi. Ancak, 15/1/2025 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 7538 sayılı kanun ile bu durum değişti. Yeni düzenlemeye göre, 5510 sayılı kanunun geçici 4. maddesine eklenen hükümle, 5434 sayılı kanunun ilgili fıkrası artık uygulanmamaktadır.
Bu değişiklik sayesinde, 1/2/2025 tarihinden itibaren ikinci yükseköğrenim veya doktora öğrenimi gören yetimlere de aylık ödenmektedir. Dolayısıyla, mevcut yükseköğreniminizi bitirdikten sonra ikinci bir üniversiteye kayıt yaptırmanız durumunda, 25 yaşını doldurana kadar yetim aylığınızı almaya devam edebilirsiniz.
Doğum Borçlanması Şartları ve Hesaplaması
Soru: İlk defa 1/8/1992 tarihinde sigortalı oldum. 3 çocuğum var. Birisinin doğum yılı 1989, diğer iki çocuğumun doğum yılları ise 1997 ve 2003’tür. Sigortalı çalışırken yaptığım doğumlar sonrasında 6 ay süreyle çalışmadım. Kaç çocuk için ne kadar süreyle borçlanma yapabilirim? Borçlanma bedeli ne olur? Meryem K.
Kadın sigortalılar, doğum nedeniyle çalışamadıkları süreleri borçlanarak hizmet günlerine ekletebilirler. Bu hak, en fazla üç çocuk için, her çocuktan sonraki iki yıllık süreyi geçmemek kaydıyla kullanılır. Temel kural, doğumların sigortalılık başlangıcından sonra gerçekleşmiş olması ve çocuğun yaşamasıdır.
Sizin durumunuzda, sigortalılık başlangıcınız 1/8/1992 olduğu için, bu tarihten sonra dünyaya gelen 1997 ve 2003 doğumlu iki çocuğunuz için doğum borçlanması yapma hakkınız bulunmaktadır. 1989 doğumlu çocuğunuz sigorta başlangıcından önce olduğu için borçlanma kapsamına girmemektedir.
Her doğum sonrası 6 ay (180 gün) çalışmadığınızı belirttiğinizden, iki çocuk için toplamda 360 gün (180+180) borçlanabilirsiniz. 31/12/2025 tarihine kadar geçerli olan asgari tutarlar üzerinden hesaplandığında; günlük borçlanma tutarı 277,39 TL‘dir. Toplam 360 günlük borçlanma bedeli ise 99.860,40 TL olacaktır.
Askerlik Borçlanması ile EYT Kapsamına Girilir mi?
Soru: Askere sevk tarihim 21/07/1999, terhis tarihim ise 21/03/2000 olup SSK kapsamında sigortalılık başlangıç tarihim 25/05/2000 ve yine bu kapsamda prim ödeme gün sayım 7533 gündür. Bu koşullar ile askerlik süresini saydırıp EYT kapsamında emekli olma şansım var mıdır? Nusret Ali D.
Askerlik hizmeti, sigortalılık başlangıç tarihinden önce yapıldıysa, borçlanılan süre kadar sigorta başlangıç tarihi geriye çekilir. Sizin durumunuzda, 8 aylık (240 gün) askerlik hizmetinizi sigorta başlangıcınız olan 25/5/2000 tarihinden önce tamamladığınız anlaşılmaktadır.
Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) düzenlemesinden yararlanabilmek için sigortalılık başlangıç tarihinin 8/9/1999 (dahil) ve öncesi olması gerekmektedir. 8 aylık askerlik borçlanması yaptığınızda, sigortalılık başlangıç tarihiniz 25/5/2000’den 8 ay geriye giderek 25/9/1999 olarak güncellenir. Bu yeni tarih, EYT için belirlenen 8/9/1999 sınırının sonrasında kaldığı için, maalesef EYT kapsamında emekli olmanız mümkün değildir.
Mevcut durumunuza göre emeklilik şartlarınız; 60 yaş ve 7000 prim günü veya 60 yaş, 25 yıllık sigortalılık süresi ve en az 4500 prim günü olarak belirlenmiştir.