Eskişehir’deki Faciada ‘Alev Kırbacı’ Şüphesi
İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa Orman Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Serhun Sağlam, Eskişehir Seyitgazi’de 5 orman işçisi ve 5 AKUT gönüllüsünün hayatını kaybettiği elim orman yangınına ilişkin önemli değerlendirmelerde bulundu. Sağlam, yaşanan trajedinin arkasındaki muhtemel nedeni açıkladı.
“Şehit Olan 10 Kişi Alev Kırbacı Arasında Sıkışmış Olabilir”
Doç. Dr. Sağlam, hayatını kaybeden 10 kişinin “alev kırbacı” olarak adlandırılan tehlikeli bir doğa olayı arasında kalmış olabileceğini belirtti. Bu olayı şu sözlerle tanımladı:
“‘Alev kırbacı’ denilen olay, tepe yangınının çok hızlı şekilde ilerlerken bir anda başka bir noktaya sıçramasıdır. Rüzgar çok şiddetli esiyor, yanan parçaları havalandırıyor ve yüzlerce metre uzağa taşıyor. Oraya düşen yanan parçalar yeni yangınlar çıkarıyor. Bu olayı bizzat gözleriyle gören orman mühendislerinden dinledik. Bu tür oluşumlara müdahale etmek ne uçakla ne de başka bir araçla mümkün.”
Yangın bölgesinde rüzgarın sürekli yön değiştirdiğini ve çok şiddetli olduğunu vurgulayan Sağlam, “Müdahale eden ekipler yangının bir yöne doğru gittiğini düşünerek hareket ediyordu ancak yangın yön değiştirip üzerlerine geldi. Bir yandan arkalarında da yangın çıktığı için kapana kısıldılar ve ne yazık ki bu acı olay yaşandı. Çıkış yolu bulamayınca bir mağaraya sığındıkları söyleniyor. Ancak yangın sırasında ortaya çıkan karbonmonoksit ve karbondioksit gazlarının çok azı bile insanı hızla zehirleyip öldürebilir.” dedi.
Orman Yangınlarına Müdahalede Kritik Kurallar
Sağlam, rüzgarlı havalarda ormanın içine girip yangının ortasında çalışmanın son derece tehlikeli olduğuna dikkat çekti. Yangın söndürme operasyonlarını yöneten kişilerin araziyi iyi tanıması ve çok tecrübeli olması gerektiğini belirtti.
Müdahale Stratejisi ve Gönüllülerin Rolü
Yangınların genellikle tarım arazilerinden başladığını ve ilk anda söndürülmesinin hayati önem taşıdığını ifade eden Doç. Dr. Sağlam, müdahalenin zorlaştığı durumları şöyle özetledi:
- Rüzgar belli bir hızın üzerine çıktığında helikopterle çalışmak düşme riski nedeniyle yasaktır.
- Aşırı sıcak havada buharlaşma nedeniyle atılan suyun %60’ı yere ulaşmadan kaybolur.
- Öncelik, yerleşim yerlerini tehdit eden bölgelere verilmelidir.
Sağlam, tecrübesi ve eğitimi az olan gönüllü ekiplerin, yangın kontrol altına alındıktan sonra başlayan ve yeniden alevlenmeyi önleyen soğutma çalışmalarında yer almasının daha doğru olduğunu belirtti. “Yangın halen devam ederken, rüzgar sertken, gönüllü ve tecrübesiz kişilerin yangının içinde bulunması çok büyük risk oluşturur.” ifadelerini kullandı.
Vatandaşlar İçin Uyarılar
Alevlerin evlerine yaklaştığını gören vatandaşların bireysel müdahaleden kaçınması gerektiğini vurgulayan Sağlam, “Arazide su taşımak zordur, arazöz giremez. Bu yüzden vatandaşlar orman yetkilileriyle, belediyeyle, itfaiyeyle koordineli hareket etmeli. ‘Ben yaparım.’ diyerek tek başına işe girişmemeli.” dedi.
İklim Değişikliği ve Kuraklığın Etkisi
Son olarak aşırı hava sıcaklıklarının yangınlar üzerindeki etkisine değinen Sağlam, sözlerini şöyle tamamladı: “Türkiye’nin büyük bölümünde ciddi bir kuraklık var. Rüzgar fazla, sıcaklık çok yüksek. Bu da yangını başlatan kıvılcımın hızla yayılmasına neden oluyor. Eskişehir’de yaşanan olaylar bu durumun ne kadar tehlikeli olduğunu bir kez daha gösterdi.”
