Vatikan’ın Asırlık Kültürel Mirası Kapılarını Açtı
Dünyanın en küçük devleti olan Vatikan’da yer alan ve yüzlerce yıllık tarihiyle paha biçilmez eserlere ev sahipliği yapan Vatikan Apostolik Kütüphanesi, Roma’daki Yabancı Basın Derneği üyelerine özel bir tur düzenledi. Bu eşsiz kütüphane, farklı kültürlerden binlerce eseri bünyesinde barındırarak araştırmacılar için önemli bir kaynak merkezi konumunda bulunuyor.
Yüzyıllara Dayanan Bir Bilgi Birikimi
Katolik Kilisesi’nin tarihinde papaların milattan sonra 4. yüzyıldan itibaren bir kütüphane ve arşiv kurma girişimleri olduğu bilinse de, bu koleksiyonlar 13. yüzyılda dağılmıştır. Papalığın farklı merkezlere taşınması gibi tarihsel süreçlerde pek çok eser kaybolmuştur. Ancak 1475 yılında Papa 4. Sixtus’un fermanıyla bugünkü adıyla bilinen Vatikan Apostolik Kütüphanesi resmi olarak kurulmuştur. Kütüphane sadece dini metinleri değil, aynı zamanda tarih, hukuk, felsefe, bilim ve edebiyat gibi çok çeşitli alanlarda eserleri de içermektedir.
Rakamlarla Devasa Bir Koleksiyon
Toplam raf uzunluğu 50 kilometreyi aşan kütüphane, inanılmaz bir kültürel mirası korumaktadır. Koleksiyonda öne çıkanlar şunlardır:
- 80 bin el yazması
- 8 bin 300 beşik devri kitabı (İnkunabel)
- 150 bin damga ve grafik eser
- 150 bin fotoğraf
- 2 milyondan fazla basılı antik ve modern kitap
- 300 binden fazla sikke ve madalyon
Vatikan Apostolik Kütüphanesi Direktörü Rahip Mauro Mantovani, “Vatikan Apostolik Kütüphanesi çok büyük, çok anlamlı bir mirası muhafaza eder, toplar ve sonra kullanıma sunar. Bu miras, yüzyıllar boyunca oluşmuştur.” ifadelerini kullandı. Mantovani ayrıca, dijitalleşmeye verdikleri öneme dikkat çekerek, yaklaşık 80 bin el yazmasından 30 bin kadarının dijital ortama aktarıldığını ve internet üzerinden herkesin erişimine açık olduğunu belirtti.
Osmanlı’dan Bir Hazine: Evliya Çelebi’nin Nil Haritası
Kütüphanenin zengin koleksiyonunda Türkiye ve Osmanlı İmparatorluğu ile ilgili önemli eserler de yer almaktadır. Bunların en bilinenlerinden biri, 17. yüzyılın meşhur seyyahı Evliya Çelebi’nin “Nil Haritası” olarak bilinen eseridir. 200 yılı aşkın süredir kütüphanede korunan bu harita, yakın zamanda restore edilerek Suudi Arabistan’ın Cidde kentindeki “İslam Sanatları Bienali”nde sergilenmiştir.
Rahip Mantovani, haritayla ilgili olarak, “Nil Haritası, çok ilginç belgelerden biridir. Yakın zamanda restore edilmiştir ve Suudi Arabistan’daki Cidde Bienali’nde düzenlenen sergide sergilenmiştir.” dedi.
Türk Akademisyenlere Açık Kapı
Mantovani, kütüphanede Türkiye ile ilgili ne kadar eser olduğu sorusuna net bir sayı vermenin zor olduğunu ancak Türk akademisyenleri ve araştırmacıları sık sık ağırladıklarını belirtti. “Yakın zamanda burada ve Vatikan Apostolik Arşivleri’nde birden fazla kez çalışmış Türkiye’den akademisyen ve araştırmacıları ağırladık. Türk dili ve edebiyatına dair burada hem önemli belgeler vardır hem de yeni araştırmalar yapılmasına imkan tanıyan kaynaklar mevcuttur.” diye ekledi.
Kültürler Arası Bir Köprü
Kütüphanenin misyonunun sadece bu büyük mirası korumak değil, aynı zamanda hakikati arayan herkesin hizmetine sunmak olduğunu vurgulayan Mantovani, kurumun farklı kültürler ve dinler arasında bir köprü görevi gördüğünü ifade etti. “Zor koşullarda veya çatışma içinde olan ülkelerden gelen araştırmacılar bile, araştırma sürecinde birbirlerine daha yakın olabilirler ve bazen aralarında köprüler kurabilirler.” dedi.
Korumanın Zorlukları
Bu denli değerli bir hazineyi korumanın zorluklarına da değinen Direktör Mantovani, şu tehlikelere dikkat çekti:
“Hava koşulları açısından elbette su ve ateş, kütüphaneler için ciddi sorunlardır ancak toz, küf, böcek gibi unsurlar da belgelerin doğru biçimde muhafaza edilmesini zorlaştıran önemli etkenlerdir. Sorun sadece bunlar da değildir, insan da bir tehdit olabilir, hırsızlık, zarar verme ya da ihmal gibi durumlarda.”