Otomobilde Yeni ÖTV Düzenlemesi: Fiyatlar Düşecek mi, Yükselecek mi?
Ekonomi gündeminin bu haftaki en önemli başlıklarından biri, otomobillerdeki Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) matrahı güncellemesi oldu. Bu düzenleme, bir indirimden ziyade, pek çok model için aslında bir vergi artışı anlamına geliyor. Yapılan değişiklikle birlikte indirim kapsamına girecek model sayısı oldukça kısıtlı kalacak.
Özellikle Türkiye’de üretilen ve en uygun fiyatlı olarak bilinen bazı otomobillerde ÖTV oranının 10 puan düşmesi bekleniyor. Ancak, içten yanmalı motora sahip diğer birçok modelde 10 ila 20 puan arasında vergi artışları yaşanacak. Daha da önemlisi, ilerleyen dönemlerde enflasyonun etkisiyle artacak olan araç fiyatları, şu anda %70’lik ÖTV diliminde bulunan araçları bile %100’lük vergi dilimine taşıyacak. Bu durum, fiyat artışlarının gelecekte de devam edeceğinin bir göstergesi.
ÖTV Matrahı Nedir ve Nasıl Hesaplanır?
Otomobil fiyatları belirlenirken araçlardan hem ÖTV hem de Katma Değer Vergisi (KDV) alınır. Hesaplama, aracın vergisiz fabrika çıkış fiyatı üzerine önce ÖTV, ardından bu yeni tutar üzerine KDV eklenerek yapılır. Devlet, aracın vergisiz fiyatına (matrahına) göre farklı ÖTV oranları uygular. Temel prensip, düşük fiyatlı araçlardan daha az, yüksek fiyatlı araçlardan ise daha çok vergi alınmasıdır.
Kasım 2022’den Bugüne ÖTV Dilimleri
En son Kasım 2022’de güncellenen ÖTV matrahları şu şekildeydi:
- Motor hacmi 1.6 CC’yi ve fiyatı 120 bin lirayı geçmeyen araçlar: %45 ÖTV
- 120 bin – 150 bin TL arası araçlar: %50 ÖTV
- 150 bin – 175 bin TL arası araçlar: %60 ÖTV
- 175 bin – 200 bin TL arası araçlar: %70 ÖTV
- 200 bin TL üzeri araçlar: %80 ÖTV
O dönemde bu oranlar piyasada bir rahatlama sağlamıştı çünkü artan enflasyon nedeniyle düşük ÖTV diliminde neredeyse hiç araç kalmamıştı. Zamanla 120 bin lira çıplak fiyata sahip bir otomobil bulunamadığı için neredeyse tüm düşük segment araçlar otomatik olarak %80 ÖTV dilimine girmişti. Ekonomi yönetiminin “ÖTV’yi %80’e çıkaracağız ama bir şey değişmeyecek” söyleminin arkasında yatan neden de buydu.
Yeni Düzenleme Neleri Değiştiriyor?
Yapılan son dakika değişikliği ile vergi dilimleri yeniden düzenlendi ve %70 ile %100 arasında yeni oranlar belirlendi. Bu, 2022’de %45 ÖTV diliminde olan bir aracın artık %70’lik dilime gireceği anlamına geliyor. Ancak bu araçlar mevcut durumda zaten %80 vergiye tabi olduğu için, yeni düzenleme bu spesifik modellerde 10 puanlık bir indirim sağlayacak.
Buna karşılık, daha önce %80 ÖTV alınan birçok araç için vergi oranı artık %90 veya %100’e yükselecek. Bu da özellikle düşük segment ithal araçlarda %10’a varan fiyat artışları anlamına geliyor.
Gelecekteki Fiyat Artışları Kaçınılmaz
Fiyatlardaki bu değişim bugünle sınırlı kalmayacak. Mevcut durumda 1.6 motor hacmine sahip ve çıplak fiyatı 650 bin TL’nin altında olan araçlar %80’in altındaki ÖTV dilimlerine girebiliyor. Ancak enflasyonist ortamda araç fiyatları arttıkça, bu araçlar da kademeli olarak %100’lük vergi dilimine dahil olacak. Yani, bugün uygun fiyatlı olarak görülen araçlar bile gelecekte fark ettirmeden zamlanmış olacak.
Not: Bu analiz, yalnızca içten yanmalı motorlara sahip otomobiller için yapılan ÖTV düzenlemesini kapsamaktadır.