500 Milyon Yıllık Fosil, Evrim Teorisini Yeniden Yazıyor
Yeryüzünün en bilinen yırtıcıları arasında yer alan örümceklerin evrimsel kökenlerine dair şaşırtıcı bir keşif yapıldı. Bugüne dek karada evrimleştiği düşünülen bu canlıların, aslında okyanuslarda yaşadığı ortaya çıktı. Arizona Üniversitesi liderliğindeki bir araştırma ekibinin Current Biology dergisinde yayımlanan çalışması, bu teoriyi 500 milyon yıllık olağanüstü korunmuş bir fosile dayandırıyor.
Kambriyen Dönemi’nden Gelen Kanıt: Mollisonia symmetrica
Araştırmanın odağında, Kambriyen Dönemi‘nde (günümüzden 540-485 milyon yıl önce) yaşamış ve soyu tükenmiş bir hayvan olan Mollisonia symmetrica bulunuyor. Bu tür, daha önceleri günümüz at nalı yengeçlerinin de dahil olduğu chelicerata grubunun ilkel bir üyesi olarak kabul ediliyordu. Ancak fosilin beyin ve sinir sistemi üzerinde yapılan son teknoloji analizler, bu sınıflandırmayı kökten değiştirdi.
Araştırmacılar, Mollisonia‘nın sinir sisteminin at nalı yengeçlerinden çok, modern örümcek ve akreplerinkine doğrudan benzediğini tespit etti. Özellikle fosilin ön bölümündeki beyin yapısı, örümceklerin zehirli dişlerine benzer kıskaçlara sinirler gönderiyor. Bu durum, sinir sisteminin karides ve yengeç gibi diğer eklembacaklılardan farklı olarak “ters” bir düzende organize olduğunu gösteriyor.
Çalışmanın başyazarı Prof. Nick Strausfeld, “Sanki beynin yönü ters çevrilmiş. Tıpkı günümüz örümceklerinde olduğu gibi,” diyerek bu eşsiz yapıyı vurguladı.
Bu ters sinirsel yapının, örümceklerin avlanma, hareket etme ve ağ örme gibi karmaşık yeteneklerini kontrol eden sinir merkezlerine evrimsel bir avantaj ve kısa yol sağladığı düşünülüyor.
Karaya Geçişin Anahtar Türlerinden Biri Olabilir
Örümcekler ve akrepler, yaklaşık 400 milyon yıldır yeryüzünde var olan ve çok az değişim geçirerek günümüze ulaşan en başarılı yırtıcı eklembacaklı gruplarından biridir. Bu yeni bulgu, örümceklerin çeşitlenmesinin yalnızca karaya çıktıktan sonra başladığı yönündeki yaygın bilimsel kanıya meydan okuyor. Prof. Strausfeld’e göre, Mollisonia‘nın ataları, karaya çıkan ilk canlılar arasında yer almış ve karadaki böceklerle beslenmiş olabilir. Hatta bu ilkel araknidlerin (örümceğimsiler), böceklerin kanat geliştirmesi üzerinde evrimsel bir baskı oluşturmuş olabileceği dahi öne sürülüyor.
Araştırmaya göre, Mollisonia‘nın soyu, günümüzdeki örümcekler, akrepler, güneş örümcekleri (sun spiders), sirke böcekleri (vinegarroon) ve kırbaç akrepleri (whip scorpion) gibi çok çeşitli örümceğimsilere evrimleşti.
Prof. Strausfeld, araknidlerin denizden mi yoksa karaya yakın sulardan mı çıktığı konusundaki tartışmaların sürdüğünü belirtiyor: “Bunların nerede ve ne zaman ortaya çıktığı, hangi chelicerate türünden evrildikleri ve bu ataların deniz mi yoksa yarı sucul mu olduğu hâlâ hararetle tartışılıyor.”
Bu yeni fosil kanıtı, örümceklerin deniz kökenli olduğu tezini güçlü bir şekilde destekleyerek sadece örümceklerin değil, tüm yırtıcı eklembacaklıların evrimsel tarihine dair anlayışımızı yeniden şekillendirme potansiyeli taşıyor.