Brezilya’nın Tarımsal Gücü ve Türkiye’ye Etkileri
Türkiye’nin 2023 yılında Brezilya’dan gerçekleştirdiği 4,9 milyar dolarlık ithalat, büyük ölçüde büyükbaş hayvan, et ve hayvan yemi DDGS gibi tarımsal ürünlerden oluştu. Brezilya’nın tarımdaki başarısı, uzaktan bakıldığında doğal kaynakların bir sonucu gibi görünse de, yakından incelendiğinde bunun çok daha kapsamlı bir stratejinin ürünü olduğu anlaşılıyor.
Brezilya Ulusal Mısır Etanol Birliği (UNEM) ve Brezilya Yatırım Ajansı Apex’in ‘yeşilden altına’ mottosuyla düzenlediği ‘Ticaret Geliştirme Projesi’ kapsamında, Japonya, Çin ve İngiltere gibi ülkelerden gelen tarım gazetecileriyle birlikte Brezilya’nın tarım endüstrisi mercek altına alındı.
Topraktan Gelen Stratejik Dönüşüm
Brezilya, eski kamyonları ve toprak yollarına rağmen son teknoloji biyorafinerileri ve yenilikçi sistemleriyle dikkat çekiyor. Kooperatifler, çiftçiler, biyorafineriler ve teknoloji geliştiricileri, tarım ekosisteminin uyumlu bir parçası olarak çalışıyor. Ülke, toprağa ektiği akıldan verim biçerek, etanol diplomasisi ile küresel bir marka algısı yaratmış durumda.
Ekonomik Bir Dev: Brezilya’nın Tarım Verileri
Dünyanın 7. büyük ekonomisi olan Brezilya, 2023’te 2,1 trilyon dolarlık GSYİH’ye ulaştı. Dünyanın en büyük soya, kahve, sığır eti ve kümes hayvanı ihracatçısı konumunda olan ülke, 2024’te 164,4 milyar dolarlık tarımsal ihracat hedefliyor. Bu başarı, aynı zamanda 18 milyonluk bir istihdam yaratıyor.
Gıdanın Rakibi Değil, Stratejik Ortağı: Etanol
Brezilya, Amazonların gölgesinde kalmak yerine mısır, şeker kamışı ve yenilenebilir enerji arasında stratejik bir ittifak kurarak devrimsel bir dönüşüm başlattı. Bu model, gıda güvenliğiyle enerji bağımsızlığının aynı topraklarda nasıl birleşebileceğini gösteriyor. Bir mühendisin ifadesiyle:
“Biz burada yakıt üretmiyoruz, toprağa ikinci bir hayat veriyoruz.”
Bu söz, etanol endüstrisinin nasıl bir ulusal projeye dönüştüğünün kanıtı. Toprağın gıda yerine yakıt için kullanılması tartışmalarına ise yetkililer şu cevabı veriyor: “Toprağı ürün için değil çözüm için kullanıyoruz, etanol gıdanın düşmanı değil stratejik ortağı.” UNEM İcra Kurulu Başkanı Guilherme Nolasco da bu görüşü destekliyor:
“Etanol gıdaya rakip değil, gıda güvencesinin ta kendisidir.”
Sürdürülebilirlik ve Ormanların Korunması
Brezilya’nın katı Orman Kanunu sayesinde etanol üretimi için gereken mısır, Amazonlar yerine ruhsatlı tarım alanlarında, bozulmuş meralarda ve soya rotasyonlarında ekiliyor. Biyorafinerilerde enerji kaynağı olarak her 7 yılda bir hasat edilen okaliptüs ağaçları kullanılıyor, böylece ormanlar da tarımın bir parçası haline geliyor.
Tarladan Diplomasiye: Brezilya’nın Küresel Etkisi
Brezilya artık dünyaya sadece yem ya da yakıt değil, entegre bir sistem ve vizyon ihraç ediyor. Tarım, bir dış politika aracına ve diplomasi diline dönüşmüş durumda. FAO Eski Direktörü Silva’nın belirttiği gibi:
“Brezilya umut ekiyor, adalet biçiyor. Toprağı olmayanlara toprak, işsizlere iş, dünyaya örnek oluyor.”
Küresel etanol pazarı 2024 itibarıyla 110 milyar dolar büyüklüğe sahipken, 2030’da 150 milyar dolara ulaşması öngörülüyor. Brezilya, yıllık 8,8 milyar galonluk üretimiyle pazarın en güçlü oyuncularından biri.
Sanayiden Enerjiye Entegre Model
Brezilya, ANFAVEA çatısı altında geliştirdiği yerli otomobil projesiyle küresel bağımlılığı kırma hedefi güdüyor ve dünyaya esnek yakıt teknolojisini armağan ediyor. Ülkede her sektör bir diğerini besliyor ve hiçbir kaynak boşa harcanmıyor. 1,3 milyon istihdam yaratan otomotiv endüstrisi, benzinden yüzde 15 daha uygun olan etanol pazarının itici gücü konumunda. Tarımsal altyapıya yapılan yatırımlar, lojistik maliyetlerini ve hasat kayıplarını düşürerek ülkenin rekabet gücünü artırıyor.
“Şarlatanlara Değil Bilime İnanın”
Ziyaret edilen Real Group’un kurucusu Profesör Claudio Martins Real’in sözleri, Brezilya’nın felsefesini özetliyor:
“Şarlatanlara değil bilime inanın.”
Bu bilimsel yaklaşım, Türkiye’nin en büyük alıcılarından olduğu DDGS (etanolden geriye kalan besleyici hayvan yemi) ürününe de yansıyor. Brezilyalı çiftçiler, DDGS için yapılan ‘atık’ yakıştırmasına, “Atık değil, altın değerinde bir girdi, bir akıl hikâyesi” diyerek cevap veriyor.
Düşük Karbonlu Yem: DDGS’nin Avantajları
DDGS kullanımı sayesinde Brezilya’da sığırların kesim ağırlığına ulaşma süresi 36 aydan 24 aya indi. Bu durum daha az kaynak, yem ve toprak kullanımıyla sığır eti üretimine ve gıda güvencesine önemli katkılar sunuyor. Devlet petrol şirketi Petrobras, bu potansiyeli görerek 2029’a kadar etanol üretimine 2,2 milyar dolar yatırım yapacağını duyurdu.
Brezilya Modelinden Alınacak Dersler
Brezilya, tarımı diplomatik bir güce dönüştürerek küresel bir etki yaratıyor. Enerji arz güvenliği, iklim hedefleri ve dış ticareti aynı potada eriten bu strateji, dünyaya etanol ile şekillenen bir gelecek alternatifi sunuyor. Alınacak ilham, biyorafineri kurmaktan ziyade, tarıma döngüler kuran ve yaşamı zenginleştiren bir zekâ alanı olarak bakmaktır. Cristiane Lambert’in dediği gibi:
“Brezilya’nın agroenerji modeli bir ilhamdır, her ülkenin reçetesi kendine has olmalı.”