Türkiye’nin Aktif Fay Hatları Mercek Altında: Deliler Fayı İnceleniyor
Deprem kuşağında yer alan Türkiye’de, sismik risklerin belirlenmesi amacıyla bilimsel araştırmalar aralıksız devam ediyor. Bu kapsamda yürütülen “Türkiye’nin Diri Faylarının Paleosismolojisi” projesi, ülkenin en aktif fay hatlarını incelemeye odaklanıyor. Çalışmaların önemli bir ayağı, Sivas’ın Altınyayla ilçesi Başyayla köyünden geçen ve Sivas-Kayseri hattını etkileyen Deliler Fayı üzerinde yoğunlaşıyor. Proje, Deliler Fayı’nın Kayseri’den Sivas’a uzanan üç farklı segmentini kapsayan 14 ayrı çalışmadan birini oluşturuyor.
Hendek Kazılarıyla Geçmiş Depremlerin İzleri Sürülüyor
Proje çerçevesinde, fay hattı üzerinde belirlenen noktalarda hendekler açılarak yer altındaki jeolojik katmanlar detaylı bir şekilde inceleniyor. Bu paleosismolojik çalışmalar sayesinde, fayın geçmişte büyük depremler üretip üretmediği tespit edilmeye çalışılıyor. Açılan hendeklerden alınan toprak ve kaya örnekleri, tarihlendirme yöntemleriyle analiz edilmek üzere laboratuvarlara gönderiliyor. Bu analizler, fay hattında geçmişte yüzey kırığına sebep olan büyük bir depremin ne zaman meydana geldiğini ortaya koyarak bölgenin sismik risk potansiyelini aydınlatıyor.
Uzman İsim Açıkladı: Deprem Riski Teoriden Farklı Mı?
Çalışmaları yerinde yürüten Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Fikret Koçbulut, yürütülen proje ve elde edilen ilk bulgular hakkında önemli bilgiler paylaştı.
“Teorik anlamda yapılan hesaplamalarla bu fay üzerinde 7 büyüklüğünde bir deprem olacağı doğru olabilir fakat bizim arazi gözlemlerimiz ve açmış olduğumuz 6 hendek üzerinde yaptığımız incelemeler sonucunda bu fayın 7 büyüklüğünde bir deprem üretemeyeceği kanaatindeyim. Halen çalışmalarımız devam ediyor ve çıkan sonuçlarla beraber arazi gözlemlerimizi karşılaştıracağız.”
“Deliler Fayı’nın 3 Segmentini Araştırıyoruz”
Prof. Dr. Koçbulut, projenin AFAD, Belediyeler Birliği ve MTA tarafından desteklendiğini belirterek şunları ekledi:
“Bu proje kapsamında Kayseri’den Sivas’a kadar uzanan Deliler Fayı’nın 3 segmentini araştırıyoruz. Geçen yıl Kayseri’deki Bünyan segmenti ile Sarıoğlan-Gemerek segmentinde 3 hendek açmıştık. Bu yıl ise Sarıoğlan-Gemerek ve Dökmetaş segmentleri üzerinde çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Bu çalışmalar neticesinde yakın zamanda Deliler Fayı üzerinde bir deprem meydana gelip gelmediğini belirleyip tarihlendirmelerini yapacağız ve fay hattındaki sismik boşluk durumu hakkında yorumlarımızı raporlayacağız.”
“Arazi Gözlemleri Esastır”
Açılan hendeklerdeki inceleme sürecini de anlatan Koçbulut, şu ifadeleri kullandı:
“Açtığımız hendek duvarlarını temizleyerek daha önce büyük bir depremle oluşmuş yüzey kırığı olup olmadığına bakıyoruz. Eğer böyle bir kırık varsa, dolgusundan örnekler alarak laboratuvarda tarihlendirmesini yapıyoruz. Kamuoyuna yapılan deprem açıklamalarının arazi gözlemleri ile desteklenmesi gerektiğini düşünüyorum.”
“7 Büyüklüğünde Deprem Beklemiyorum”
Prof. Dr. Koçbulut, teorik hesaplamalar ile arazi bulguları arasındaki farka dikkat çekerek sözlerini tamamladı:
“7’nin üzerinde deprem üretebileceğini söyleyenler var. Bu, fay uzunluğuna dayalı teorik bir formülle yapılan hesaplamadır. Ancak araziye gelip baktığımızda bu fayın hareketli bir fay olmadığını görüyoruz. Açtığımız 6 hendekteki incelemelerime dayanarak, bu fayın 7 büyüklüğünde bir deprem üretemeyeceği kanaatindeyim. Deliler Fayı‘nın Dökmetaş, Sarıoğlan-Gemerek ve Bünyan segmentleri üzerinde yüzeyi kıracak büyük bir deprem beklemiyorum.”