Avrupa’nın önde gelen üç gücü Fransa, Almanya ve İngiltere (E3), Gazze’deki “insani felaketi” sonlandırması için İsrail’e kritik bir çağrıda bulundu. Liderler, bölgeye sınırsız insani yardım girişine izin verilmesini ve acil bir ateşkes ilan edilmesini talep etti. Bu çağrı, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un, ülkesinin bir Filistin devletini tanıyan ilk büyük Batılı güç olabileceği yönündeki açıklamasının hemen ardından geldi.
Macron, Almanya Şansölyesi Friedrich Merz ve İngiltere Başbakanı Keir Starmer arasında gerçekleşen telefon görüşmesi sonrası yayımlanan ortak bildiride, “sivil nüfusa temel insani yardımın esirgenmesinin kabul edilemez olduğu” vurgulandı. Liderler, kalıcı barışa yönelik siyasi bir süreci desteklemek için ileri adımlar atmaya hazır olduklarını belirtse de, bu adımların ne olacağına dair detay vermediler.
Avrupa’daki Görüş Ayrılıkları Derinleşiyor
Cumhurbaşkanı Macron’un perşembe günü yaptığı sürpriz Filistin devleti çıkışı, E3 olarak bilinen müttefikler arasındaki görüş ayrılıklarını gün yüzüne çıkardı. Her üç ülke de prensipte bir Filistin devletini desteklese de, uygulama konusunda farklı yaklaşımlar sergiliyor. Almanya, Macron’un Eylül ayında BM Genel Kurulu’nda resmileştirmeyi planladığı bu adımı takip etme niyetinde olmadığını açıkladı.
İngiltere’de ise Başbakan Starmer, hem muhalefetten hem de kendi partisinden Filistin devletini resmen tanıma yönünde artan bir baskıyla karşı karşıya. Sağlık Bakanı Wes Streeting, “hâlâ tanınacak bir Filistin devleti varken” bu adımın atılması gerektiğini ifade etti.
Cuma günü Avam Kamarası’ndaki 650 milletvekilinden 221’i, Starmer’ı Filistin devletini tanımaya davet eden bir mektuba imza attı. Mektupta, “1980’den bu yana iki devletli çözümü destekliyoruz. Böyle bir tanıma, bu pozisyona içerik kazandıracaktır” ifadeleri yer aldı.
E3 toplantısı sonrası açıklama yapan Starmer, “rehinelerin esaretinin devam etmesini, Filistin halkının aç bırakılmasını, aşırılık yanlısı yerleşimci grupların şiddetini ve İsrail’in Gazze’deki orantısız askeri tırmanışını” kınadığını belirtti. Starmer, “Bir Filistin devletinin tanınmasının barışa giden yolda atılacak adımlardan biri olması gerektiğini” vurguladı ancak bunun daha geniş bir planın parçası olması gerektiğini de ekledi.
İnsani Kriz İsrail’in Müttefiklerini Endişelendiriyor
Gazze’de açlığın yayılması ve çocukların hayatını kaybetmesiyle derinleşen insani kriz, İsrail’in en yakın müttefikleri arasında dahi ciddi endişelere yol açıyor. Tarihsel bağları nedeniyle İsrail’in Avrupa’daki en güçlü müttefiklerinden biri olan Almanya bile, bir Filistin devletini tanımanın “nihai adımlardan biri” olması gerektiğini belirtmekle birlikte, İsrail’e yönelik eleştirilerini sertleştirdi.
Alman hükümeti, İsrail ordusunun Gazze’deki eylemlerini kabul edilemez olarak nitelendirerek daha fazla insani yardım için baskıyı artırdı. Hükümet, ilerleme kaydedilmemesi halinde “baskıyı artırmaya hazır olduğunu” duyurdu, ancak bu konuda somut bir adım belirtmedi.
İngiltere ise İsrail’e yönelik daha somut adımlar atarak bazı silah satışlarını durdurdu, serbest ticaret görüşmelerini askıya aldı ve aşırı sağcı hükümet bakanlarına yaptırımlar uyguladı. Ancak Başbakan Starmer üzerinde daha fazlasını yapması yönündeki kamuoyu baskısı devam ediyor.