Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron‘un, ülkesinin Filistin’i devlet olarak tanıyacağını duyurması uluslararası alanda büyük yankı uyandırdı ve diplomatik tartışmaları yeniden başlattı. Macron, Filistin Devleti’ni tanıma kararını aldıklarını ve resmi duyurunun Eylül ayındaki Birleşmiş Milletler Genel Kurulu‘nda yapılacağını belirtti.
Uluslararası Tepkiler Gecikmedi
Macron’un bu adımı, özellikle İsrail ve ABD’den sert tepkilerle karşılandı.
İsrail’den Sert Kınama
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Macron’un kararını şiddetle kınadığını ifade etti. Netanyahu,
“Bu tür bir adım, terörü ödüllendirir ve Gazze’de olduğu gibi yeni bir İran yanlısı yapı yaratma riski taşır. Açık olalım: Filistinliler, İsrail’in yanında bir devlet istemiyor; İsrail’in yerine bir devlet istiyor”
dedi.
ABD Kararı Reddetti
ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, Fransa’nın kararını “şiddetle reddettiklerini” açıkladı. Rubio, bu adımın “Hamas’ın propagandasına hizmet ettiğini” ve “7 Ekim’de hayatını kaybedenlerin yüzüne atılmış bir tokat” olduğunu savundu.
Diğer Ülkelerin Tutumu
İtalya Dışişleri Bakanı Antonio Tajani, iki devletli çözümü desteklediklerini ancak Filistin devletinin tanınmasının, “onların da İsrail devletini tanımasıyla aynı anda gerçekleşmesi gerektiğini” vurguladı. İngiltere Başbakanı Keir Starmer ise Fransa ve Almanya liderleriyle konuyu görüşürken, Almanya kısa vadede Filistin’i tanıma planları olmadığını açıkladı. Filistin Dışişleri Bakanlığı ise diğer ülkelere Eylül’deki BM toplantısında Filistin’i tanıma çağrısı yaptı.
Gazze’de İnsani Kriz Derinleşiyor
Bölgedeki diplomatik gerilim sürerken Gazze’deki insani durum kötüleşmeye devam ediyor.
Açlıktan Ölümler Artıyor
Gazze’de son 24 saat içinde 2’si çocuk 9 Filistinli daha açlıktan hayatını kaybetti. Böylece açlık ve yetersiz beslenme nedeniyle yaşamını yitirenlerin toplam sayısı 122’ye yükseldi. Savaşın başlangıcından bu yana ilk kez, daha önce sağlıklı olan çocukların bir hastanenin acil servisinde yetersiz beslenmeden öldüğü rapor edildi.
Havadan Yardım Sağlanacak
İsrail, Gazze’ye havadan insani yardım atılmasına onay verdi. Yardımların önümüzdeki günlerde başlayabileceği belirtilirken, daha önceki denemelerde yaşanan sorunlar nedeniyle operasyon durdurulmuştu.
Filistin’i Hangi Ülkeler Tanıyor?
Birleşmiş Milletler’e üye 193 ülke arasında Filistin’in tanınma durumu farklılık gösteriyor.
- Tanıyan Ülkeler (148 ülke): Türkiye, İspanya, İrlanda, İsveç, Brezilya, Arjantin, Meksika, Rusya, Ukrayna, Çin, Suudi Arabistan, Hindistan, İran gibi ülkeler bulunmaktadır.
- Tanımayan Ülkeler: ABD, İngiltere, Almanya, Fransa (karar henüz resmi değil), Kanada, Avustralya, Hollanda, İtalya, Portekiz, İsviçre, Japonya, Güney Kore gibi ülkeler yer almaktadır.
Uzmanlar Gelişmeyi Değerlendirdi
Fransa’nın Filistin’i tanıma hamlesi, Türk uzmanlar tarafından farklı açılardan yorumlandı.
Emekli Büyükelçi Uluç Özülker
Özülker, kararın sembolik önemine dikkat çekti:
“Fransa’nın Filistin’i tanıması hiçbir anlam ifade etmez. ABD buna karşı çıkıyor. ABD ‘Hayır’ dediği sürece, İsrail de bunu kabul etmez. Macron, Eylül’de BM Güvenlik Konseyi’ne taşısa bile ABD veto edecektir. Genel Kurul kararları ise bağlayıcı değil. Ayrıca ortada bir soru var: Hangi Filistin? Batı Şeria ve Gazze bir araya gelemiyor. Dolayısıyla Macron’un çıkışı bir prestij çabasıdır.”
Dr. Murat Aslan (SETA Kıdemli Araştırmacısı)
Dr. Aslan, kararın zamanlamasına ve iç siyasete etkilerine odaklandı:
“Macron’un kararı hemen uygulamayıp eylüle bırakması önemli. Bu süreçte ateşkes gibi gelişmelerle bir dönüş yapma ihtimali var. Bu arada Fransa’da aşırı sağ tepkili, aşırı sol ise hemen tanınmasını istiyor. Bu tartışma, Fransa’daki İslam karşıtlığını yeniden gündeme getirebilir. İsrail de diasporası aracılığıyla bu durumu tahrik edebilir.”
Emeritus Profesör İlter Turan
Prof. Turan, kararın Avrupa’daki önemini vurguladı:
“Fransa’nın tanıması, Avrupa içerisindeki önemli bir aktörün iki devletli çözüme ne kadar sıcak baktığını gösteriyor. Bu, ABD’nin görmezden gelmek istediği bir çözüm olduğu için Amerika’nın memnuniyetsizliğine şaşırmamak gerekir.”