İran ve Avrupa Ülkeleri İstanbul’da Masaya Oturdu: Nükleer Diyalog Devam Edecek
Amerika Birleşik Devletleri ve İsrail’in geçtiğimiz ay İran’ın nükleer tesislerini hedef alan saldırılarının ardından, Tahran yönetimi ile Batılı güçler arasındaki ilk diplomatik temas İstanbul’da gerçekleşti. Görüşmeler sonucunda, Tahran ve Avrupa hattında diyaloğun sürdürülmesi yönünde önemli bir uzlaşıya varıldı.
Kritik Zirvenin Detayları
E3 ülkeleri olarak bilinen Almanya, Fransa ve İngiltere‘nin dışişleri bakan yardımcıları, İranlı mevkidaşları ile İstanbul’daki İran Başkonsolosluğu’nda bir araya geldi. 16 Mayıs’ta ilki yapılan toplantıların bu ikinci turuna, İran tarafından dışişleri bakan yardımcıları Kazım Garibabadi ile Mecit Taht Revançi katılım gösterdi.
Gündem Maddesi: Yaptırımlar ve ‘Snapback’ Mekanizması
Basına kapalı olarak gerçekleştirilen ve yaklaşık 3.5 saat süren müzakereler, sabah saat 10.00’da başladı. Avrupa Birliği (AB) dış ilişkiler yüksek temsilcisinin yardımcısının da katıldığı toplantının ana gündem maddesi, 2015’te imzalanan ve “İran nükleer anlaşması” olarak bilinen “Kapsamlı Ortak Eylem Planı” (KOEP) idi. Özellikle, anlaşma kapsamında hafifletilen yaptırımları hızla geri getirme potansiyeli taşıyan “snapback” mekanizması masaya yatırıldı.
İran’dan İlk Değerlendirme: ‘Ciddi ve Samimi Görüşmeler’
İranlı bakan yardımcısı Kazım Garibabadi, görüşmelere ilişkin sosyal medya üzerinden bir açıklama yaptı. Görüşmelerin “ciddi, samimi ve ayrıntılı” geçtiğini belirten Garibabadi, şu ifadeleri kullandı:
“Yaptırımların kaldırılması ve nükleer meseleyi ele aldık. E3’ün, ABD ve İsrail saldırısındaki tutumlarını ciddi bir şekilde eleştirdik. ‘Snapback’ mekanizması dahil, ilkesel tutumlarımızı açıkladık. Her iki taraf da buluşmaya spesifik fikirlerle geldi.”
Garibabadi, tarafların görüşmeleri sürdürme konusunda anlaştıklarını da duyurdu.
Nükleer Anlaşmanın Geleceği ve Yaptırım Tehdidi
Trump yönetiminin 2018 yılında tek taraflı olarak çekildiği nükleer anlaşma, İran’ın yükümlülüklerini ihlal etmesi durumunda yaptırımların “snapback” mekanizması ile yeniden devreye girmesini öngörüyordu. İran’ın nükleer silah üretmesinden endişe duyan Avrupalı diplomatlar, Tahran’ın uranyum zenginleştirme faaliyetlerini sınırlandıracak yeni bir anlaşma yolunda ilerleme kaydedilmemesi halinde, ağustos ayı sonunda yaptırımlara geri dönüleceği uyarısında bulunmuştu.