İzmir’de Depresyonun Erken Teşhisine Yönelik Çığır Açan Keşif
İzmir’de gerçekleştirilen önemli bir bilimsel çalışma, depresyonun erken teşhisi konusunda umut verici sonuçlar ortaya koydu. İzmir Katip Çelebi Üniversitesi (İKÇÜ) Tıp Fakültesi tarafından yürütülen araştırma, intihar sonucu yaşamını yitiren bireylerin beyin omurilik sıvısında, stres tepkisini düzenleyen Nöropeptid Y (NPY) maddesinin yüksek seviyelerde olduğunu belirledi.
70 Kişilik Kapsamlı İnceleme
İKÇÜ Adli Tıp Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Mehmet Tokdemir önderliğindeki ekip, ağır depresyonu erken evrede teşhis etme hedefiyle yola çıktı. Bu doğrultuda, intihar nedeniyle hayatını kaybetmiş 35 kişi ile doğal sebeplerle vefat eden 35 kişinin beyin omurilik sıvıları karşılaştırmalı olarak analiz edildi.
Yapılan incelemelerde, iki grup arasında yaş, vücut kitle indeksi ve bazı hormon düzeyleri açısından belirgin bir fark saptanmazken, NPY düzeyinin intihar eden grupta anlamlı derecede yüksek olduğu gözlemlendi. Bu bulgu, depresyonun biyolojik belirteçlerinin tanımlanması açısından büyük bir adım olarak değerlendiriliyor.
“Erken Tanı İçin Önemli Bir Anahtar”
Prof. Dr. Mehmet Tokdemir, NPY maddesinin sadece beyin sıvısında değil, kanda da ölçülebildiğini vurgulayarak bulguların önemini şu sözlerle açıkladı:
“Beyin dokusundaki dopamin yollarındaki bozukluklar ya da serotonin eksikliği depresyonun temel nedenleri arasında. Bu tür biyobelirteçleri erkenden tespit edebilirsek, antidepresan tedavilere daha doğru bir yön verebiliriz. Amaç, hastalığı başlamadan yakalamak.”
Prof. Dr. Tokdemir, insan beyni üzerinde yapılan bu çalışmanın literatürde az sayıda örneği bulunan nadir araştırmalardan biri olduğunun altını çizdi. “Beyin, hâlâ gizemini koruyan bir organ. Oradaki hormonal dengesizlikler birçok ruhsal hastalığın temelinde yer alıyor. NPY gibi biyobelirteçler sayesinde, beynin bu karanlık noktalarına ışık tutabiliriz,” dedi.
Araştırma Dünya Çapında Yankı Uyandırdı
Çalışmanın sonuçları, psikiyatri alanının en saygın yayınlarından biri olan Journal of Affective Disorders‘da yayımlandı. Ayrıca, araştırma TÜBİTAK tarafından “Yayın Teşvik Ödülü”ne layık görüldü.
Tıbbi Biyokimya Ana Bilim Dalı’ndan Doç. Dr. Huriye Erbak Yılmaz, projenin bir sonraki adımında beyin dokusunda da benzer araştırmaların yapılacağını belirtti. Adli tıp uzmanı Dr. Esra Erbak Eser ise 70 vaka üzerindeki bu detaylı çalışmanın dünya literatüründe nadir olduğunu ve depresyon ile intiharın biyolojik kökenlerinin anlaşılmasına büyük katkı sağlama potansiyeli taşıdığını ifade etti. Dr. Eser, çalışmanın İspanya ve Japonya‘dan bilimsel sunum davetleri aldığını da ekledi.