ABD Arabuluculuğunda Ateşkes Kararı
Tayland ve Kamboçya, dört gün süren ve en az 34 kişinin hayatını kaybetmesine yol açan sınır çatışmalarının ardından Amerika Birleşik Devletleri’nin arabuluculuğunda sağlanan ateşkese prensipte destek verdiklerini duyurdu. Kriz, 168 binden fazla sivilin yerinden edilmesine neden olmuştu.
ABD Başkanı Donald Trump, cumartesi günü Truth Social platformu üzerinden yaptığı açıklamada, Tayland ve Kamboçya liderleriyle görüştüğünü ve çatışmaların devam etmesi durumunda iki ülkeyle olan ticaret anlaşmalarını askıya alacağını ilettiğini belirtti. Bu baskının ardından tarafların ateşkes müzakereleri için masaya oturmayı kabul ettiğini ifade etti.
Liderlerden Gelen Açıklamalar
Kamboçya Başbakanı Hun Manet, pazar günü yaptığı açıklamada ülkesinin “derhal ve koşulsuz ateşkes” çağrısını memnuniyetle karşıladığını bildirdi. Manet, Trump’ın Tayland Başbakan Vekili Phumtham Wechayachai ile görüşmesinin ardından Tayland’ın da saldırıları durdurma kararı aldığını aktardı.
“Bu, her iki ülkenin askerleri ve halkı için olumlu bir gelişme.”
Hun Manet, yardımcısı Dışişleri Bakanı Prak Sokhonn‘u, ateşkesin uygulanması için ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio ile koordinasyon sağlamak ve Taylandlı mevkidaşıyla doğrudan temas kurmakla görevlendirdiğini ekledi.
Tayland tarafı ise daha temkinli bir açıklama yaptı. Tayland Dışişleri Bakanlığı, Başbakan Vekili Phumtham’ın Trump’a teşekkür ettiğini ve ülkesinin ateşkese prensipte onay verdiğini ancak Kamboçya’dan “samimi niyet” görmeyi beklediklerini vurguladığını belirtti. Açıklamada, barışçıl çözüme yönelik somut adımların atılması için acil ikili görüşmeler talep edildiği kaydedildi.
Sahadaki Gerilim ve Karşılıklı Suçlamalar
Diplomatik çabalara rağmen, pazar günü tartışmalı sınır hattında çatışmaların yer yer devam ettiği ve tarafların birbirini ateşkesi ihlal etmekle suçladığı bildirildi. Çatışmalar, perşembe günü bir kara mayınının patlaması sonucu beş Tayland askerinin yaralanmasıyla tırmanmıştı.
Tayland ordusu sözcü yardımcısı Albay Richa Suksowanont, Kamboçya güçlerinin pazar sabahı Surin eyaletindeki sivil yerleşimlere ağır topçu ateşi açtığını iddia etti. Suksowanont, Kamboçya’nın ayrıca hak iddia edilen antik Ta Muen Thom tapınağı çevresine roket saldırıları düzenlediğini söyledi. Tayland kuvvetlerinin ise uzun menzilli toplarla karşılık verdiğini belirtti.
Tayland Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, “Kamboçya iyi niyetten ciddi şekilde yoksun olduğu ve insan hakları ile insancıl hukukun temel ilkelerini defalarca ihlal ettiği sürece herhangi bir ateşkes sağlanamaz,” denildi.
Kamboçya Savunma Bakanlığı sözcüsü Korgeneral Maly Socheata ise Tayland güçlerini, tanklar ve kara birliklerinin katıldığı “geniş çaplı bir saldırı” ile şiddeti tırmandırmakla suçladı ve “Bu tür eylemler barışçıl çözüme yönelik tüm çabaları baltalamaktadır” dedi.
Çatışmanın İnsani Bedeli ve Uluslararası Tepkiler
Yaşanan çatışmalarda Tayland, çoğu sivil olmak üzere toplam ölü sayısının 21’e yükseldiğini, Kamboçya ise 13 kişinin hayatını kaybettiğini açıkladı. Tayland’da 131 binden fazla, Kamboçya’da ise 37 binden fazla sivil güvenli bölgelere tahliye edildi. Bölgedeki birçok köy terk edilmiş durumda, okul ve hastaneler ise kapalı.
Surin’deki bir tahliye merkezinde kalan Pichayut Surasit, ailesi için endişelendiğini ve çatışmaların bir an önce sona ermesini umduğunu dile getirdi. Bir başka sivil olan Bualee Chanduang ise “Her iki tarafın da konuşmayı kabul etmesi ve bu savaşı sona erdirmesi için Tanrı’ya dua ediyorum,” şeklinde konuştu.
BM Güvenlik Konseyi, Güneydoğu Asya Ülkeleri Birliği’ne (ASEAN) iki üye ülke arasında arabuluculuk yapma çağrısında bulundu. İnsan Hakları İzleme Örgütü ise sivil yerleşimlerde misket bombası kullanıldığına dair raporları kınayarak tarafları sivilleri korumaya davet etti. İki ülke arasındaki 800 kilometrelik sınır hattı on yıllardır anlaşmazlıklara sahne olsa da son gerilim, mayıs ayında bir Kamboçyalı askerin öldürülmesiyle başlamıştı.