İzmir’de, UNESCO Dünya Miras Listesi‘nde yer alan Bergama Çok Katmanlı Kültürel Peyzaj Alanı‘nda yürütülen arkeolojik kazılar, önemli bir keşfe sahne oldu. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın ‘Geleceğe Miras Projesi’ çerçevesinde sürdürülen çalışmalarda, yaklaşık 1400 yıllık olduğu tahmin edilen ve hiç bozulmamış bir bronz kazan bulundu.
Helenistik, Roma, Bizans ve Osmanlı gibi birçok medeniyete ev sahipliği yapan Bergama Antik Kenti’ndeki kazılar, Kızıl Avlu’ya yakın konumdaki ‘Mozaikli Ev’ olarak isimlendirilen yapı kompleksinde yoğunlaşıyor. Geçtiğimiz yıl eylül ayında başlayan çalışmalarda, yapının taş avlusundaki bir havuzun içinde eşsiz bir bronz kazan gün yüzüne çıkarıldı.
Arkeologlar, kazanın orijinal kullanım pozisyonunda ve bozulmadan bulunmasının, dönemin günlük hayatı, teknolojisi ve alışkanlıkları hakkında doğrudan bilgi sunması açısından büyük bilimsel önem taşıdığını vurguladı. Eserin, restorasyon ve temizlik işlemlerinin ardından Bergama Müzesi’nde sergilenmesi hedefleniyor.
Kazı Başkanı Prof. Dr. Sezgin’den Açıklamalar
Kazı çalışmalarını yöneten Manisa Celal Bayar Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Başkanı Prof. Dr. Yusuf Sezgin, keşfin detaylarını paylaştı. Sezgin, “Bulunduğumuz yer, ‘Mozaikli Alan’ olarak adlandırdığımız ve Bergama’nın ünlü ‘Kızıl Avlu’ yapısına yaklaşık 350 metre mesafede yer alan bir kompleks. Zeminlerin mozaiklerle kaplı olması, buranın dönemin önemli bir yöneticisine veya bir din adamına ait olabileceğini düşündürüyor” dedi.
7. Yüzyılda Terk Edilmiş Bir Yapı
Prof. Dr. Sezgin, bronzun antik dönemde oldukça değerli bir malzeme olduğuna dikkat çekerek şunları ekledi:
“Bu yapının en özel buluntularından biri, taş avlunun arkasındaki havuzda keşfedildi. Bu havuz ve tüm yapı, muhtemelen milattan sonra 7’nci yüzyılda, belki de Arap akınları sırasında terk edilmiş. Yapı doğal nedenlerle yıkılmış ve bir daha kullanılmamış. İşte bu enkazın içinde, son derece iyi korunmuş bir bronz kazan bulduk.”
“Kazan, Dönemin Gündelik Yaşamına Işık Tutuyor”
Kazı Başkanı, buluntunun önemini şu sözlerle ifade etti: “Antik dönemde bronz, pahalı ve değerli bir materyaldir. Gündelik hayatta genellikle pişmiş toprak ürünler kullanılırdı. Bu kazanın yerinde, orijinal konumunda bulunması çok önemli. Çünkü yapının son kullanım evresindeki materyalleri bize olduğu gibi gösteriyor. Bu durum, o dönemin kültürel anlayışı ve gündelik yaşamı hakkında doğrudan bilgi sağlıyor.”
“İşçiliği Neredeyse Günümüzle Aynı”
Kazanın teknik özelliklerine de değinen Prof. Dr. Sezgin, şunları belirtti:
“Kazanın, havuzdan su alıp taşımak amacıyla kullanıldığını düşünüyoruz. Hemen arkada bir mutfak yapısı var; belki de su oraya taşınıyordu. Teknik açıdan baktığımızda, bu kazan çekiçleme tekniğiyle yapılmış. Günümüzde Diyarbakır ve Şanlıurfa gibi şehirlerimizde bu geleneksel teknik hala uygulanıyor. Anadolu’da bronz işçiliği binlerce yıllık bir gelenektir. Bulduğumuz bu kazan, bu geleneğin yaklaşık 1400 yıl önceki bir örneği. İşçilik ve tekniği, neredeyse günümüzle birebir aynı.”