CVS Havakent ve CVS Portföy tarafından hazırlanan yeni bir rapor, Türkiye’de tapuda beyan edilen bedel ile gayrimenkulün gerçek satış değeri arasındaki farkın devasa boyutlarda bir kamu kaybına yol açtığını gözler önüne serdi. Prof. Dr. Emre Alkin ve Prof. Dr. Kerem Alkin’in analizlerini içeren “Gayrimenkul Değerlemesi Sorunsalı: Vergi Kaybı ve Eksik Sigorta” başlıklı çalışma, bu fark nedeniyle kamunun yıllık kaybının 25 milyar doları aştığını ortaya koydu.
Raporun Çarpıcı Bulguları ve Çözüm Önerileri
Raporda, son dört yılda konut fiyatlarında yaşanan rekor artışlara rağmen tapu harçlarının toplam vergi gelirleri içindeki payının gerilediğine dikkat çekildi. Mevcut sistemin sadece vergi kaybına neden olmakla kalmadığı, aynı zamanda kentsel dönüşüm ve konut yenileme projelerini de yavaşlattığı belirtildi. Ayrıca, mülklerin düşük bedeller üzerinden sigortalanmasının, olası bir afet durumunda vatandaşların yaşayacağı mağduriyetleri artıracağı vurgulandı. Çözüm olarak ise kapsamlı bir vergi barışı ve ekspertiz bazlı değerleme sistemine geçilerek sektörde şeffaflığın sağlanabileceği ve kamu gelir kaybının önlenebileceği ifade edildi.
Erkut Çavuş: “Acil Bir Düzeltme Şart”
Konuyla ilgili değerlendirmelerde bulunan Tulpar Holding Yönetim Kurulu Başkanı Erkut Çavuş, sistemdeki dengesizliklere dikkat çekti:
“Türkiye’de yılda 1,5 milyon konut satılıyor. Tapuda gösterilen rayiç bedelle gerçek satış fiyatı arasındaki fark yalnızca konut satışlarında 6 milyar dolar kayıp yaratıyor. 38 milyon konutun düşük rayiç bedel üzerinden vergilendirilmesi 8 milyar dolarlık, imarlı arazilerde ise 5 milyar dolarlık kayıp doğuruyor. Sistem, hem kamu maliyesi hem de konuta erişim ve sigorta açısından ciddi dengesizlikler üretiyor. Bu nedenle şeffaf ve sürdürülebilir bir değerleme sistemine ihtiyaç var.”
Prof. Dr. Emre Alkin: “Kayıp 25 Milyar Doları Buluyor”
Prof. Dr. Emre Alkin ise rapordaki hesaplamaların altını çizerek durumun ciddiyetini vurguladı:
“Tapu değeri ile gerçek satış bedeli arasındaki fark ortadan kaldırıldığında gayrimenkulden alınan vergilerin toplam içindeki payı iki katına çıkabilir. Mevcut sistemin kamuya maliyeti yaklaşık 25 milyar dolar. Bu durum sigorta sisteminde de ciddi aksaklıklara yol açıyor.”
Bakanlık Düzenleme Sinyali Vermişti
Daha önce Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum tarafından yapılan bir açıklamada, tapu harçlarının gerçek satış bedeli üzerinden alınması gerektiği belirtilmişti. Kurum, konuyla ilgili olarak, “Bu düzenleme ile haksızlığı ve adaletsizliği gidermiş olacağız.” ifadelerini kullanmıştı.