Türkiye’de Ürün Güvenliği Denetimleri Artırıldı
Malların serbest dolaşımı ve tüketicilerin güvenli ürünlere erişimi, modern ve dinamik bir ürün güvenliği mevzuatıyla mümkündür. Bu mevzuatın etkin bir şekilde uygulanması, kamu kurumlarının gerçekleştirdiği kapsamlı düzenleme ve denetimlerle sağlanmaktadır. Türkiye’de ürünlerin güvenliği, hem ithalat aşamasında hem de iç piyasada yapılan piyasa gözetimi ve denetimi (PGD) faaliyetleriyle titizlikle kontrol edilmektedir.
Ticaret Bakanlığı koordinasyonunda, toplam 9 kamu kurum ve kuruluşunun katılımıyla yürütülen PGD faaliyetleri, ürün güvenliğini teminat altına almayı hedeflemektedir. Bakanlık, bu kuruluşların 2024 yılı faaliyetlerini detaylı bir raporda toplamıştır.
Rekor Denetim ve Cezalar: 2023 Yılı Rakamları
Geçen yıl gerçekleştirilen denetimlerde, bir önceki yıla göre yüzde 26’lık bir artışla toplam 262 bin 898 parti ürün incelendi. Bu denetimler sonucunda, 13 bin 520 ürün partisinin standartlara uygun olmadığı tespit edildi. Uygunsuz bulunan bu ürünler için kesilen idari para cezalarının toplam tutarı 1 milyar 825 milyon 622 bin 152 liraya ulaştı.
Denetimlerde Öne Çıkan Kurumlar
Denetim faaliyetlerinde en aktif rolü üstlenen kurumlar ve denetim sayıları şu şekildedir:
- Tarım ve Orman Bakanlığı: 128 bin 735 parti ürün denetimiyle ilk sırada yer aldı.
- Sağlık Bakanlığı: 64 bin 16 parti ürün denetimiyle ikinci oldu.
- Ticaret Bakanlığı Tüketicinin Korunması ve Piyasa Gözetimi Genel Müdürlüğü: Denetim sayısını bir önceki yıla göre yüzde 74 artırarak en yüksek artış oranını yakaladı.
- Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı: Denetimlerini yüzde 42 artırdı.
En Çok İncelenen Ürün Grupları
2024 yılında en fazla denetime tabi tutulan ürün grupları şunlardır:
- Gıda ve gıda ile temas eden madde ve malzemeler (65.600)
- Kimyevi ve organik gübreler (55.564)
- Biyosidal ürünler (hijyen amaçlı zararlı organizma gidericiler) (52.505)
- Asansörler (13.929)
Ayrıca hazır beton dışındaki yapı malzemeleri, elektrikli ekipmanlar ve yem gibi ürünler de yoğun şekilde denetlendi.
Uygunsuzluk ve Risk Değerlendirmesi
Denetimlerde uygunsuz bulunan 13 bin 520 ürün partisinden; 4.021’i “risk taşıyan”, 213’ü “ciddi risk taşıyan” ve 9.286’sı ise etiket veya işaretleme eksikliği gibi nedenlerle “diğer uygunsuz” olarak sınıflandırıldı.
En fazla uygunsuzluk tespit edilen ilk üç ürün grubu “gıda ve gıda ile temas eden malzemeler”, “asansör” ve “kozmetik” oldu. Bu grupları tıbbi cihazlar, elektrikli ekipmanlar ve makineler takip etti.
İthal Ürünlerdeki Durum
İç piyasada denetlenen 262 bin 898 parti ürünün 45 bin 862’sini ithal ürünler oluşturdu. Bu ürünlerin 1.870 partisinin uygunsuz olduğu belirlendi. İthal ürünlerde uygunsuzluğun en sık rastlandığı alanlar ise elektrikli ekipmanlar, tıbbi cihazlar, makineler, kozmetikler ve telsiz ekipmanları olarak sıralandı.
Öte yandan, denetimlerin etkinliğini artırmak amacıyla PGD kuruluşlarının denetim personeli sayısı 2024 yılında bir önceki seneye göre yüzde 22 artarak 16 bin 894’e yükseldi.