Türkiye’de Ürün Güvenliği Denetimleri Rekor Seviyeye Ulaştı
Malların serbest dolaşımını sağlamak ve tüketicilerin güvenli ürünlere erişimini temin etmek, günümüzün dinamik ve güçlü ürün güvenliği mevzuatının temelini oluşturmaktadır. Bu mevzuatın etkin bir şekilde uygulanması için kamu kurumları tarafından yürütülen kapsamlı denetimler büyük önem taşımaktadır. Türkiye’de ürünlerin güvenliği, hem ithalat aşamasında hem de iç piyasada gerçekleştirilen piyasa gözetimi ve denetimi (PGD) faaliyetleriyle sürekli olarak kontrol edilmektedir.
Ticaret Bakanlığı’nın koordinasyonunda, 9 farklı kamu kurumunun katılımıyla yürütülen bu denetimler, 2024 yılında yayımlanan bir raporla kamuoyuna sunuldu.
2023 Yılı Denetim Rakamları ve Cezalar
Rapora göre, 2023 yılında denetlenen ürün partisi sayısı, bir önceki yıla kıyasla %26’lık bir artışla 262 bin 898’e ulaştı. Bu denetimler sonucunda, 13 bin 520 ürün partisi uygunsuz olarak tespit edildi. Uygunsuz bulunan bu ürünler için kesilen toplam para cezası ise 1 milyar 825 milyon 622 bin 152 lira olarak kayıtlara geçti.
Denetimlerde Öne Çıkan Kurumlar ve Ürün Grupları
Denetim faaliyetlerinde en aktif kurumlar ve en çok incelenen ürün grupları şu şekilde sıralandı:
- En Fazla Denetim Yapan Kurumlar: Tarım ve Orman Bakanlığı (128.735 parti) ve Sağlık Bakanlığı (64.016 parti) denetim sayısıyla başı çekti. Denetimlerini en çok artıran kurum ise %74 ile Ticaret Bakanlığı Tüketicinin Korunması ve Piyasa Gözetimi Genel Müdürlüğü oldu.
- En Çok Denetlenen Ürünler: Listenin başında 65.600 denetim ile gıda ve gıda ile temas eden malzemeler yer aldı. Bunu sırasıyla kimyevi ve organik gübreler (55.564), biyosidal ürünler (52.505) ve asansörler (13.929) izledi.
Uygunsuzluk ve Risk Analizi
Denetimlerde uygunsuz bulunan 13.520 ürün partisinin dağılımı dikkat çekti. Bu partilerden 4.021’i “risk taşıyan”, 213’ü “ciddi risk taşıyan” ve 9.286’sı ise etiketleme gibi eksiklikleri olan “diğer uygunsuz” kategorisinde sınıflandırıldı.
En fazla uygunsuzluk tespit edilen ilk üç ürün grubu ise gıda ve gıda ile temas eden malzemeler, asansörler ve kozmetik ürünler oldu. Ciddi risk taşıyan ürünlerde ise motorlu araç ekipmanları öne çıktı.
İthal Ürünlerdeki Denetimler
İç piyasada denetlenen 262.898 parti ürünün 45.862’sini ithal ürünler oluşturdu. Bu ithal ürünlerin 1.870 partisi uygunsuz bulundu. İthal ürünlerde uygunsuzluğun en yüksek olduğu alanlar ise elektrikli ekipmanlar, tıbbi cihazlar, makineler, kozmetikler ve telsiz ekipmanları olarak belirlendi.
Öte yandan, denetim faaliyetlerini yürüten personel sayısının da 2024 yılında bir önceki seneye göre %22 artarak 16 bin 894’e yükseldiği bildirildi.