Google’dan Kahramanmaraş Depremleri İçin Kritik İtiraf
Google, BBC’ye yaptığı açıklamada, Şubat 2023’te meydana gelen Kahramanmaraş merkezli depremler sırasında Android Deprem Uyarıları (AEA) sisteminin ciddi hatalar yaptığını kabul etti. Kaliforniya merkezli teknoloji devi, sistemin tasarlandığı ölçekte çalışmadığını ve milyonlarca kullanıcıyı zamanında uyaramadığını belirtti.
Uyarı Sistemi Neden Başarısız Oldu?
Yapılan incelemelere göre, Silikon Vadisi’nden yönetilen AEA sistemi, depremlerin büyüklüğünü önemli ölçüde hafife aldı. Bu durum, kritik erken uyarıların milyonlarca kişiye ulaşmasını engelledi.
- İlk Deprem (7,7 Büyüklüğünde): Sistem, depremin büyüklüğünü 4,5-4,9 olarak tahmin etti. Bu yanlış tahmin sonucunda, merkez üssüne 157 kilometre mesafedeki yaklaşık 10 milyon kişiye gönderilmesi gereken yüksek seviye uyarı yerine, sadece 469 “harekete geç” uyarısı gönderilebildi. Yaklaşık 500 bin kişiye ise sadece “hafif sarsıntı” anlamına gelen düşük seviyeli bir bildirim ulaştı.
- İkinci Deprem: Aynı gün yaşanan ikinci büyük depremde ise 8 bin 158 telefona “harekete geç” ve yaklaşık 4 milyon kullanıcıya da “farkında ol” uyarısı gönderildi. Ancak bu bildirimler, sistemdeki hatalar nedeniyle bölgedeki kullanıcıları etkili bir şekilde uyarmak için yetersiz kaldı.
Google’ın Açıklaması ve Uzman Tepkileri
Google, her deprem erken uyarı sisteminin benzer zorluklarla karşılaştığını ve algoritmaların büyük depremlere göre ayarlanmasının teknik olarak karmaşık olduğunu savundu. Şirketten bir yetkili, şu ifadeleri kullandı:
“Her depremde öğrendiklerimize dayanarak sistemi geliştirmeye devam ediyoruz.”
Ancak, ABD merkezli Colorado Madencilik Okulu’ndan (Colorado School of Mines) Elizabeth Reddy, bu hatanın tespit edilmesinin iki yıldan fazla sürmesini “endişe verici” olarak nitelendirdi. Reddy, “Çok üzgünüm. Küçük bir olaydan bahsetmiyoruz, insanlar öldü ve bu uyarının istediğimiz gibi bir performans gösterdiğini göremedik.” şeklinde konuştu.
Sistemin Geleceği ve Depremin Bilançosu
Google araştırmacılarına göre, olay sonrası analizlerle sistemin daha iyi hale getirildiği ve AEA’nın şu anda 98 ülkede aktif olarak çalıştığı belirtildi. Türkiye’de Android cihazların, akıllı telefonların %70’inden fazlasını oluşturduğu tahmin ediliyor.
“Asrın felaketi” olarak nitelenen Kahramanmaraş merkezli depremler, 11 ili etkilemişti. Felakette 53 bin 537 kişi hayatını kaybetmiş, 107 bin 213 kişi yaralanmış ve depremlerden yaklaşık 14 milyon vatandaş etkilenmişti.