Instagram’ın Yeni Haritalı Paylaşım Özelliği Kullanıcılarda Endişe Yarattı
Dünyanın en popüler sosyal medya platformlarından Instagram, mesajlaşma (DM) bölümüne entegre ettiği yeni bir özellikle gündemde. Snapchat’in harita özelliğini andıran bu yenilik, kullanıcıların içeriklerini belirli konumlarla eşleştirerek paylaşmasına imkan tanıyor. Ancak bu ‘haritalı paylaşım’ özelliği, mahremiyet ve veri güvenliği konusunda ciddi tartışmaları da beraberinde getirdi.
Meta tarafından yapılan açıklamada, özelliğin kademeli olarak sunulduğu ve kullanımının tamamen tercihe bağlı olduğu belirtilse de, pek çok kullanıcı bu ayardan habersiz. Yapılan gözlemler, özelliğin birçok kişi tarafından farkında olmadan aktif şekilde kullanıldığını gösteriyor. Bu durum, “Kim, nerede, ne paylaşıyor?” sorusunu ve potansiyel riskleri gündeme taşıyor.
Uzman Gözüyle Değerlendirme: Prof. Dr. Ali Murat Kırık Uyarıyor
Konunun uzmanı, Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi Görsel İletişim Tasarımı Anabilim Dalı Başkanı ve Bilişim Teknolojileri Uzmanı Prof. Dr. Ali Murat Kırık, Instagram’ın yeni özelliğini hem teknik hem de toplumsal boyutlarıyla analiz etti. Kırık, bu özelliğin hem Android hem de iOS cihazlara son güncellemeyle otomatik olarak entegre edildiğini belirtti.
Veri Toplama Stratejisinin Bir Parçası mı?
Prof. Dr. Kırık, “Bu tür güncellemeler, kullanıcıya ‘arkadaşlarını daha kolay bulma’ gibi pratik faydalar sunuyor gibi görünse de, aslında arka planda çok daha kapsamlı bir veri işleme ve gözetim stratejisinin parçası olabilir. Instagram’daki canlı konum özelliği, kimin nerede, günün hangi saatinde ne yaptığı gibi davranışsal verilerin toplanmasına olanak tanıyor. Örneğin, sürekli bir AVM’de görülen kullanıcı ‘alışveriş odaklı’ olarak profillenebilir,” dedi.
Teknik Detaylar: Sokak ve Apartman Seviyesinde Konum Tespiti
Prof. Dr. Kırık, özelliğin teknik altyapısına dikkat çekerek, cihazın GPS’i üzerinden çok hassas konum verisi toplandığını vurguladı.
“Aktif hale getirildiğinde, sadece ilçe değil; sokağını, hatta apartman seviyesini gösterecek kadar noktasal bilgi sunabiliyor. Kullanıcılar bu özelliği ‘sadece yakın arkadaşlarım görsün’ diye aktif etse de, bu bilgi Meta’nın veri havuzuna eklenmiş oluyor. Cihazın IP adresi ve Wi-Fi verileriyle birleştiğinde, ev ve iş yeri gibi sık gidilen yerlerin profili kolayca çıkarılabilir.”
Yeni Özelliğin Taşıdığı Potansiyel Riskler Nelerdir?
Prof. Dr. Ali Murat Kırık, yeni özelliğin getirdiği tehlikeleri şu şekilde sıraladı:
- Fiziksel Takip ve Stalklama: Gerçek zamanlı konum paylaşımı, kullanıcıyı fiziksel olarak takip edilebilir hale getirir. Dijital taciz, bu özellik sayesinde fiziksel alana taşınabilir ve takıntılı kişiler için tehlikeli bir araç haline gelebilir.
- Çocuklar ve Gençler İçin Tehlike: Dijital manipülasyona daha açık olan çocuklar ve gençler, konumlarını paylaştıklarında kötü niyetli kişiler için açık hedef haline gelebilirler. Bu durum, dijital zorbalıktan fiziksel takibe kadar ciddi sonuçlar doğurabilir.
‘Bilgiler Bir Kez Verildi mi Geri Dönüşü Yok’
Kırık, bu verilerin kalıcılığına dikkat çekerek, “Bu bilgiler bir kez toplandı mı, geri dönüşü de yok. Bugün ‘sadece yakınlarımla paylaştım’ denilen bir konum, yarın sistemin veri tabanında kalıcı bir iz haline gelebilir. Bu nedenle konum paylaşımı bir alışkanlığa dönüşmemeli,” uyarısında bulundu.
Dolandırıcılar Bu Özelliği Nasıl Kullanabilir?
“Konum verileri, dolandırıcılar ve siber suçlular için oldukça kıymetlidir,” diyen Kırık, bir kişinin evde olup olmadığını bilmenin suistimale açık olduğunu belirtti. “Örneğin, ‘kargonuz şu anda bulunduğunuz konuma geliyor’ gibi inandırıcı sosyal mühendislik saldırılarıyla kullanıcı tuzağa düşürülebilir. Bu da kimlik hırsızlığına kadar giden bir zincir oluşturabilir.”
Kendinizi Nasıl Koruyabilirsiniz? İşte Adım Adım Çözüm
Prof. Dr. Kırık, en temel önlemin bu özelliği hiç kullanmamak veya sadece güvenilir kişilerle kısa süreliğine paylaşmak olduğunu vurguladı. Uygulama ayarlarından ‘konum geçmişi’ gibi verilerin kaydedilmesini kapatmak da önemli bir güvenlik adımıdır.
Instagram Konum Paylaşma Özelliği Nasıl Kapatılır?
Gizliliğinizi korumak ve konum paylaşımını devre dışı bırakmak için aşağıdaki adımları takip edebilirsiniz:
- Instagram’ı Açın: Profilinize gidin ve sağ üst köşedeki üç çizgi (☰) simgesine dokunun.
- Ayarlar ve Gizlilik’e Girin: Açılan menüden ‘Ayarlar ve Gizlilik’ seçeneğine ilerleyin.
- Konum Ayarlarını Bulun: Menüde ‘Hikaye, Canlı Yayın ve Konum’ başlığına tıklayın.
- Konum Paylaşımını Kapatın: ‘Konum Paylaşımı’ bölümüne girin. ‘Konumunu kimler görebilir?’ seçeneğini ‘Hiç kimse’ olarak işaretleyin.
- Telefon Ayarlarını Kontrol Edin: Ek bir önlem olarak, telefonunuzun genel ayarlar menüsünden Instagram uygulamasının konum erişim iznini tamamen kaldırabilirsiniz.