İsrail-Filistin Barışı İçin Kritik BM Zirvesi Toplanıyor
Birleşmiş Milletler (BM), İsrail ve Filistin arasında iki devletli çözümü hedefleyen ve onlarca bakanın katılımıyla düzenlenmesi planlanan önemli bir konferansa ev sahipliği yapıyor. Ancak, barış çabalarını gölgede bırakan bir gelişme olarak ABD ve İsrail, toplantıyı boykot etme kararı aldı.
Geçtiğimiz yıl Eylül ayında 193 üyeli BM Genel Kurulu tarafından yapılması kararlaştırılan konferans, İsrail’in İran’a yönelik saldırısı sonrası Haziran ayından bu tarihe ertelenmişti. Fransa ve Suudi Arabistan’ın ortak ev sahipliğinde gerçekleşen toplantının temel amacı, bir Filistin devleti için yol haritasının çerçevesini oluşturmak ve bu süreçte İsrail’in güvenlik endişelerini gidermektir.
Fransa’dan Filistin Devletini Tanıma Çağrısı
Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Noel Barrot, La Tribune Dimanche gazetesine verdiği demeçte, konferansı Filistin devletini tanıyan ülke sayısını artırmak için bir fırsat olarak gördüklerini belirtti. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron da daha önce yaptığı açıklamada, ülkesinin Eylül ayındaki BM Genel Kurulu’nda Filistin devletini resmen tanıyacağını duyurmuştu.
Barrot, “21 Eylül’de sona erecek olan, daha iddialı ve bağlayıcı bir süreci başlatmak üzere New York’ta bir çağrı yapacağız,” ifadelerini kullandı. Bakan, bu tarihe kadar Arap ülkelerinden Hamas’ı kınamalarını ve silahsızlanma çağrısı yapmalarını beklediklerini de ekledi.
Savaşın Gölgesinde Bir Konferans
Toplantı, İsrail ile Hamas arasında 22 aydır süren Gazze savaşının yarattığı gerilimli atmosferde yapılıyor. Savaş, 7 Ekim 2023’te Hamas’ın İsrail’in güneyine düzenlediği saldırıyla başlamıştı. Bu saldırıda 1.200 kişi hayatını kaybetmiş ve yaklaşık 250 kişi rehin alınmıştı. İsrail’in başlattığı karşı askeri operasyonlarda ise Gazze Sağlık Bakanlığı verilerine göre bugüne dek yaklaşık 60 bin Filistinli yaşamını yitirdi.
ABD ve İsrail’den Boykot Kararı
Konferansın en dikkat çeken yönü, iki kilit ülkenin katılım göstermemesi oldu. Hem ABD hem de İsrail, toplantının zamanlamasını ve amacını eleştirerek boykot kararı aldı.
ABD: “Bu Konferans Hamas’a Bir Hediye”
ABD Dışişleri Bakanlığı sözcüsü, ülkesinin konferansa katılmayacağını açıkladı. Sözcü, bu girişimi “İsrail’in kabul ettiği ve rehinelerin serbest bırakılmasına, Gazze’de sükûnetin sağlanmasına yol açacak ateşkes tekliflerini reddetmeye devam eden Hamas’a verilmiş bir hediye” olarak tanımladı. Washington’un, geçen yıl bu konferansı öneren BM Genel Kurulu kararına da karşı oy kullandığı hatırlatıldı.
İsrail: “Önce Rehineler Serbest Bırakılmalı”
İsrail de konferansa katılmayacağını duyurdu. İsrail’in BM Daimi Temsilciliği uluslararası sözcüsü Jonathan Harounoff, net bir duruş sergileyerek şunları söyledi:
“Konferans, Hamas’ın kınanması ve geride kalan tüm rehinelerin derhal serbest bırakılması konularını acilen ele almadan gerçekleştirilemez.”
BM’nin İki Devletli Çözüm Vizyonu
Birleşmiş Milletler, uzun yıllardır İsrail ve Filistin’in güvenli ve tanınmış sınırlar içinde yan yana var olacağı iki devletli bir çözümü desteklemektedir. Filistinliler, 1967 savaşında İsrail tarafından işgal edilen Batı Şeria, Doğu Kudüs ve Gazze Şeridi‘nde bağımsız bir devlet kurmayı amaçlıyor.
Geçtiğimiz Mayıs ayında BM Genel Kurulu, Filistin’in tam BM üyeliği talebini ezici bir çoğunlukla desteklemişti. 143 ülkenin “evet” oyuna karşılık sadece 9 ülke karşı çıkmıştı. Bu sembolik oylama, ABD’nin Güvenlik Konseyi’nde Filistin’in üyeliğini veto etmesinin ardından gelmiş ve Filistin’in üyelik için uygun olduğu kabul edilerek Güvenlik Konseyi’ne konuyu “olumlu şekilde yeniden değerlendirmesi” çağrısı yapılmıştı.