Matcha Çılgınlığı Sosyal Medyadan Kafelere Taşındı
Dünya genelinde bir fenomene dönüşen matcha çayı, özellikle sosyal medyadaki popülerliğiyle talebi patlatmış durumda. “MatchaTok” gibi etiketler altında milyonlarca izlenmeye ulaşan içerikler, kafelerin bu özel çayı kilogram bazında sipariş etmesine yol açıyor. Ancak bu yoğun talep, geleneksel üretim merkezi olan Japonya’yı üretim kapasitesinin sınırlarına getirmiş durumda.
Japonya’da Üretim Krizi Kapıda
Matcha, gölgede büyütülen özel çay yapraklarının geleneksel taş değirmenlerde özenle öğütülmesiyle elde edilen bir toz. Bu hassas süreç o kadar yavaş ilerliyor ki, bir saatte yalnızca 40 gram matcha üretilebiliyor. Kyoto ve Uji gibi bölgelerde el işçiliğiyle sürdürülen bu gelenek, iklim değişikliğinin neden olduğu verim düşüklüğü ve üretici nüfusun yaşlanması gibi faktörler nedeniyle ciddi bir arz sıkıntısıyla karşı karşıya. Durum o kadar kritik ki, bazı Japon mağazaları satışları kişi başı bir kavanoz ile sınırlandırırken, ABD’nin Japon matchasına uyguladığı %15’lik gümrük vergisi de fiyatları daha da yukarı çekiyor.
Türkiye, Çaykur ile Pazara Adım Atıyor
Bu küresel talebe yanıt vermek üzere Türkiye de harekete geçti. Çaykur, Japonya’dan ithal ettiği modern teknolojiye sahip değirmenlerle Türkiye’de matcha çayı üretimine başladı. Çaykur Genel Müdürü Yusuf Ziya Alim, konuya ilişkin şunları söyledi:
“Çaykur olarak Japonya’dan ithal etmiş olduğumuz bu teknolojiye sahip değirmenler sayesinde Matcha çayı üretimini yapabilmekteyiz. Matcha çayına olan tüketici ilgisi dünyada olduğu gibi ülkemizde de her geçen yıl artmaktadır. Türkiye’de üretmekte olduğumuz Matcha çayları hem iç pazarda hem de dış pazarda yoğun karşılık bulmaktadır. Tekil tüketicilerin yanında toplu tüketim yerleri de bu ürünü yüksek tonajlı olarak talep etmektedir. Taleplere cevap verebilmek için yoğun bir çaba içerisindeyiz.”
Pazar Büyüklüğü 7.4 Milyar Dolara Koşuyor
Alim, küresel matcha pazarının mevcut değerinin 4.3 milyar dolar olduğunu ve 2030 yılında bu rakamın 7.4 milyar dolara ulaşmasının beklendiğini belirtti. “Türkiye olarak biz şu anda dünya pazarına hitap edemiyoruz. Yurt dışına ufak tefek satışlarımız oluyor ama çok büyük rakamlar değil,” diyen Alim, Japonya, Çin, Sri Lanka ve Kenya gibi büyük üreticilerin domine ettiği pazarda ihracat odaklı yer almak için çalıştıklarını vurguladı.
Matcha Çayı Nasıl Yapılır ve Faydaları Nelerdir?
Adım Adım Matcha Hazırlığı
- Bir kaseye elenmiş 1 çay kaşığı matcha tozu koyun.
- Üzerine 70-80 derece sıcaklıkta su ekleyin. Normal yoğunluk için 70-80 mL, daha hafif bir tat için 100 mL su kullanabilirsiniz.
- Bambu bir karıştırıcı (chasen) veya elektrikli süt köpürtücü ile köpük oluşana kadar yaklaşık 20 saniye boyunca hızlıca çırpın.
Başlıca Faydaları
- Yüksek Antioksidan: Vücudu serbest radikallere karşı koruyan EGCG gibi kateşinler açısından zengindir.
- Sakin Uyanıklık: İçerdiği L-Theanine aminoasidi sayesinde, kahvenin aksine gerginlik yaratmadan odaklanmış bir enerji sağlar.
- Metabolizma Hızlandırıcı: Metabolizmayı ve yağ yakımını desteklediğine dair bilimsel çalışmalar mevcuttur.
- Detoks Etkisi: Vücudun toksinlerden arınmasına yardımcı olabilir.
- Zengin Vitamin ve Mineral Kaynağı: Lif, C Vitamini, selenyum, krom, çinko ve magnezyum içerir.
Geniş Kullanım Alanları
- Geleneksel olarak sıcak su ile çay olarak tüketilir.
- Latte ve bubble tea gibi modern içeceklerin ana bileşenidir.
- Dondurma, çikolata, pasta ve kurabiye gibi tatlılara lezzet ve renk katar.
- Smoothie ve sağlıklı kokteyllerde kullanılır.
Gelenekselden Moderne Üretim Süreci
Matcha, Japon kökenli, özel olarak yetiştirilmiş ve işlenmiş, pudra inceliğinde bir yeşil çaydır. Hasat edilen taze çay yaprakları, oksidasyonu önlemek için hemen buharlanır, kurutulur ve ardından geleneksel yöntemle taş değirmenlerde öğütülür. Günümüzde ise gelişen teknoloji sayesinde, çay partiküllerinin basınçlı hava ortamında çarpıştırılmasıyla çalışan modern değirmenler de kullanılmaktadır. Bu modern yöntem, homojen ve istenen mikron kalınlığında matcha tozu elde etmeyi mümkün kılar.