Sri Lanka Kıyılarında Süren Çevre Kabusu: X-Press Pearl
2021 yılında Sri Lanka açıklarında batan X-Press Pearl adlı geminin neden olduğu çevre felaketinin etkileri hala devam ediyor. Gönüllüler, okyanusa yayılan milyarlarca zehirli plastik parçacığını temizlemek için yıllardır amansız bir mücadele veriyor.
Okyanusa Yayılan Zehirli Kokteyl
Gemide çıkan yangın ve ardından batmasıyla birlikte, denize sadece plastik atıklar değil, aynı zamanda son derece tehlikeli kimyasallar da karıştı. Bu zehirli yükün içeriğinde şunlar bulunuyordu:
- Nitrik asit
- Motor yağı
- Kurşun
- Lityum piller
- Epoksi reçinesi
Felaketin hemen ardından kıyıya vuran yüzlerce ölü kaplumbağa, yunus ve balık, facianın deniz yaşamı üzerindeki yıkıcı etkisini gözler önüne serdi. Ancak bilim insanları, asıl tehlikenin zamanla daha da büyüdüğünü belirtiyor.
Mikroplastikler Zehirli Bir Süngere Dönüşüyor
Yeni bilimsel araştırmalar, okyanusa yayılan plastiklerin zamanla daha da toksik bir hale geldiğini ortaya koyuyor. Manchester Metropolitan Üniversitesi’nden çevre kimyacısı Dr. David Megson, durumu endişe verici bir şekilde özetliyor:
“Mikroplastik atıklar, okyanustaki diğer kimyasalları emerek adeta büyük ve zehirli bir süngere dönüşüyor.”
Felaketin ilk günlerinde gönüllüler günde 300-400 kilogram atık toplarken, bu miktar zamanla birkaç kiloya kadar düştü. Bunun sebebi ise atıkların azalması değil, kumun altına gömülerek temizlenmesi neredeyse imkansız hale gelen mikroplastikler.
Göz Göre Göre Gelen Felaket: İhmaller Zinciri
X-Press Pearl gemisi, Mayıs 2021’de Dubai’den Malezya’ya doğru yola çıktığında tehlike sinyalleri veriyordu. Gemideki nitrik asit içeren bir konteynerde sızıntı başlamıştı. Geminin tehlikeli yükü boşaltma talepleri hem Katar hem de Hindistan tarafından reddedildi. 19 Mayıs gecesi Sri Lanka karasularına ulaştığında, konteyner yaklaşık sekiz gündür sızıntı yapmaya devam ediyordu. Kısa süre sonra gemi alev aldı ve tüm müdahalelere rağmen iki hafta içinde batarak taşıdığı ölümcül yükü okyanusa boşalttı.
“Savaş Filmi Gibiydi”
Çevreci gönüllülerden oluşan Pearl Protectors adlı kuruluşun kurucusu Muditha Katuwawala, felaketin ardından sahillerin beyaz plastik atıklarla kaplandığı manzarayı “savaş filmi gibiydi” sözleriyle tanımlıyor. Bilim insanları, bu plastik taneciklerin artık sadece fiziksel değil, aynı zamanda kimyasal bir tehdit oluşturduğunun altını çiziyor.
Felaketin Ekonomik Bedeli: 6 Milyar Dolar
Sri Lanka’nın önde gelen çevre ekonomistlerinden Prof. Prashanthi Guneeardena, felaketin ülkeye toplam maliyetinin 6 milyar doları bulabileceğini tahmin ediyor. Bu devasa rakam, sadece temizlik maliyetlerini değil, aynı zamanda pek çok dolaylı etkiyi de içeriyor:
- Turizm sektöründeki kayıplar
- Balıkçılık endüstrisinin çöküşü
- Zehirli gaz bulutlarının insan sağlığı üzerindeki olumsuz etkileri