Türkiye’deki Orman Yangınlarının Alarm Veren Nedeni: Felaketlerin Yarısı İnsan Hatası ve İhmalden Kaynaklanıyor

Türkiye’de Orman Yangınlarının Yarısı İnsan Kaynaklı

Türkiye’de son dönemde artış gösteren orman yangınlarına ilişkin endişe verici bir rapor yayımlandı. Orman Genel Müdürlüğü verilerine göre, yangınların yaklaşık yüzde 50’si doğrudan ihmal ve dikkatsizlik sonucu meydana geliyor. Sadece Haziran ayında ülke genelinde 612’si orman, 951’i zirai alan olmak üzere toplam 1563 yangın kayıtlara geçti. Bu yangınların 499’u tarım arazilerinde başlayıp ormanlık alanlara sıçradı.

“Yok Artık” Dedirten Yangın Nedenleri

İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa (İÜC) Orman Fakültesi Orman Mühendisliği Bölümü Başkanı Prof. Dr. Doğanay Tolunay, yaz aylarının da etkisiyle artan yangınların basit tedbirlerle önlenebileceğini belirtti. Tolunay, bazı yangın çıkış nedenlerinin şaşkınlık verici olduğunu vurguladı.

  • Keneyi yakmak isterken tutuşan yastığı pencereden atmak.
  • Rüzgarlı havada kaynak makinesi kullanmak.
  • Yerleşim yeri yakınında çöp yakmak.
  • Kovandan bal alırken duman için ateş yakan arıcıların ihmali.
  • Araç camından atılan sigara izmaritleri.
  • Yasak olmasına rağmen anız yakılması.

Kasıtlı Yangınlar ve Artan Vakalar

Prof. Dr. Tolunay, ihmal ve dikkatsizliğin yanı sıra, tarla açma veya yerleşim yeri kazanma gibi amaçlarla kasıtlı çıkarılan yangınlara da dikkat çekti. “2022 yılında babasına kızan bir vatandaş, Marmaris’te orman yakmıştı. Yıllar önce helikopter görebilmek için yangın başlatan çocuklar olduğunu gören orman mühendisleri bulunuyor.” ifadelerini kullandı.

Orman yangınlarının yüzde 90’ının insan kaynaklı olduğunu vurgulayan Tolunay, 1990’lı yıllarda 1500 civarında olan yıllık yangın sayısının son 10 yılda 2 bin 700’e, 2024’te ise şimdiden 3 bin 800’e ulaştığını belirtti.

Yangınların ekosistemi yok ettiğini ve yanan alanların yeniden ormanlaşmasının onlarca yıl sürdüğünü belirten Tolunay, bu felaketlerin iklim değişikliğiyle mücadeleyi de sekteye uğrattığını ekledi.

Yangınla Mücadele Kapasitesi ve Uzman Uyarıları

Orman Genel Müdürlüğü’nün yangınla mücadele filosunu güçlendirdiğini ifade eden Tolunay, “2021 ve 2022’de 35 helikopter ve 3 uçak varken, bu yıl 105 helikopter, 27 uçak ve 14 İHA ile müdahale ediliyor.” bilgisini paylaştı.

Aynı fakülteden Dr. Öğr. Üyesi Merih Göltaş da en etkili yöntemin yangının çıkmasını engellemek olduğunu söyledi. Göltaş, yangınların nedenlerini şöyle sıraladı: “Yangınların yaklaşık yüzde 50’sinin ihmal, yüzde 10’unun kasıtlı, yüzde 10’unun yıldırım gibi doğal nedenlerle, yüzde 30’unun ise faili meçhul kaynaklı çıktığı görülüyor.”

“Mega Yangınlar” ve Hukuki Yaptırımlar

İklim değişimiyle birlikte “mega yangınlar” riskinin arttığını belirten Göltaş, 2021’de 14 yılda yanan alana eşit, yaklaşık 140 bin hektar ormanın kaybedildiğini hatırlattı. Kasıtlı orman yangınlarının hukukta son derece caydırıcı cezaları olduğunu vurgulayan Göltaş, Anayasa’da affı olmayan tek suçun orman yakmak olduğuna dikkat çekti.

Göltaş ayrıca, yangınla mücadelede kullanılan “karşıt ateş” tekniğinin vatandaşlar tarafından yanlış anlaşılabildiğini ve Orman Genel Müdürlüğü çatısı altında eğitim almış 131 bin gönüllünün yangın söndürme çalışmalarına destek verdiğini sözlerine ekledi.