Geleceğin İş Dünyasını Şekillendiren Dinamikler
Yapay zekâ, hızlanan dijitalleşme, iklim krizi ve yaşlanan dünya nüfusu gibi küresel dinamikler, iş gücü piyasasını ve eğitim anlayışını temelden dönüştürüyor. Bu yeni dönemde gençleri nasıl bir gelecek bekliyor? Hangi meslekler önem kazanırken, hangileri geçerliliğini yitirecek? Yeditepe Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Ece Ceylan Baba, bu büyük değişim hakkında önemli bilgiler paylaştı.
Yükselen Meslekler ve Yeni Alanlar
Prof. Dr. Baba’ya göre, gelecekte bazı mesleklerin önemi katlanarak artacak. Özellikle teknoloji ve sürdürülebilirlik odaklı alanlar dikkat çekiyor:
- Yapay Zekâ Mühendisliği
- Veri Bilimi
- Siber Güvenlik
- Enerji Sistemleri Mühendisliği
- Sürdürülebilirlik Danışmanlığı
- İklim Teknolojileri
Ayrıca, yaşlanan nüfusun artan ihtiyaçları doğrultusunda sağlık hizmetleri sektöründe de yeni meslekler ortaya çıkacak. Dijital sağlık çözümleri, evde bakım sistemleri ve yaşlı dostu teknoloji geliştiriciliği gibi alanlara olan talebin artması bekleniyor.
Geleceğin İş Gücünde Aranacak Yetkinlikler
Geleceğin profesyonelleri yalnızca teknik bilgiyle değil, aynı zamanda insana özgü yetkinliklerle de donanımlı olmak zorunda. Yaratıcılık, eleştirel düşünme, disiplinler arası bakış açısı ve etik sorumluluk gibi beceriler, teknolojiye yön veren bireyler için kritik önem taşıyacak.
Türkiye’nin Eğitim Sistemi Bu Dönüşüme Hazır mı?
Prof. Dr. Ece Ceylan Baba, Türkiye’deki eğitim sisteminin bu dönüşüme henüz bütüncül bir yaklaşımla adapte olamadığını belirtiyor. Bu süreçte atılması gereken adımlar ise şunlar:
- Müfredatların güncel teknolojik gelişmelere uyumlu hâle getirilmesi.
- Öğretim üyelerinin dijital pedagojik becerilerle donatılması.
- Sektör ve üniversite iş birliklerinin güçlendirilmesi.
Otomasyon ve Risk Altındaki Meslekler
Rutin ve tekrara dayalı görevler içeren meslekler, otomasyon nedeniyle büyük bir dönüşüm riskiyle karşı karşıya. Veri girişi, muhasebe ve bazı müşteri hizmetleri pozisyonlarının bu durumdan etkileneceğini belirten Baba, süreci şöyle değerlendiriyor:
“Bu süreç aynı zamanda yeni mesleklerin ve rollerin ortaya çıkmasına da zemin hazırlamakta. Yazılım geliştirme, yapay zekâ etik uzmanlığı, algoritma tasarımcılığı ve dijital ürün yöneticiliği gibi roller, bu dönüşümün somut örneklerinden.”
Baba, gençlere yalnızca teknik becerilere değil; yaratıcılık, iletişim, kültürel farkındalık, duygusal zekâ ve etik karar verme gibi insani yetkinliklere de yatırım yapmalarını öneriyor. Geleceğin liderleri, teknolojiyi sadece kullanan değil, ona etik ve toplumsal sorumlulukla yön veren bireyler olacaktır.
Dünya Ekonomik Forumu Raporu: İşlerin Geleceği
Dünya Ekonomik Forumu’nun yayımladığı 2025 İşlerin Geleceği Raporu, mesleklerin geleceğine dair çarpıcı veriler sunuyor. Türkiye’deki çalışmaları TÜSİAD-Sabancı Üniversitesi Rekabet Forumu iş birliğiyle yürütülen rapora göre, 2030’a kadar iş gücü piyasasındaki dönüşüm, işlerin yüzde 22’sini etkileyecek. Bu dönüşümle 170 milyon yeni rol oluşurken, 92 milyon rol ortadan kalkacak ve net 78 milyonluk bir iş artışı yaşanacak.
Türkiye’deki şirketlerin yüzde 60’ı, enerji teknolojilerinin iş modellerini kökten değiştireceğini düşünüyor. Bu doğrultuda Robotik Mühendisleri, Yenilenebilir Enerji Mühendisleri ve Otonom ve Elektrikli Araç Uzmanları gibi mesleklerin önemi artacak.
2030’a Kadar Talep Artışı Beklenen Meslekler
- Tarım çalışanları
- Hafif kamyon veya teslimat hizmetleri sürücüleri
- Yazılım ve uygulama geliştiricileri
- İnşaatla ilgili çalışanlar
- Mağaza satış elemanları
2030’a Kadar Talep Azalışı Beklenen Meslekler
- Kasiyerler ve bilet gişesi görevlileri
- İdari ve yönetici asistanları
- Bina, temizlik görevlileri
- Malzeme kayıt ve stok tutma görevlileri
- Baskı ve ilgili zanaat çalışanları