Küba Ekonomisinde Tarihi Dönüşüm: Özel Sektör Zirvede
Küba Ulusal İstatistik Ofisi tarafından yayınlanan en son verilere göre, ülkede ekonomik dengeler önemli ölçüde değişiyor. 2024 yılında mal ve hizmet satışlarının yüzde 55’i özel sektör tarafından gerçekleştirilerek bir ilke imza atıldı. Bu oran, 2023 yılında yüzde 44 seviyesindeydi. Açıklanan verilerin kamu hizmetlerini içermediği belirtildi.
Krizler ve Özel Girişimlerin Yükselişi
Küba, 1968’de tüm işletmeleri kamulaştırma politikasını, 1991’de Sovyetler Birliği’nin dağılmasının ardından kademeli olarak terk etmeye başlamıştı. Ancak, devlet tarafından yönetilen ekonomi son beş yılda yüzde 11’lik bir küçülme yaşadı. Ülkede sıkça görülen elektrik kesintileri, temel ürünlerdeki kıtlık ve dizginlenemeyen yüksek enflasyon, halkı özel sektöre yönlendiren başlıca faktörler oldu.
Bu durumun en somut örneklerinden biri, başkent Havana’daki gayriresmi 100. Cadde Köprüsü Pazarı gibi yerlerde görülüyor. Devlet mağazalarında bulunmayan birçok ürün, bu tür özel tezgahlarda tüketicilere sunuluyor.
Fiyatlar ve Satış Değerleri
Özel sektörün satış değerindeki artışın arkasındaki önemli etkenlerden biri de yüksek fiyatlar. Devlet kontrolündeki mağazalarda bulunamayan ürünlerin özel sektör tarafından daha yüksek fiyatlarla satılması, ciro rakamlarını da yukarı çekiyor.
Yönetimin Özel Sektöre Yaklaşımı
Ülkenin efsanevi lideri Fidel Castro’nun kardeşi Raul Castro, özel sektörü “stratejik” bir unsur olarak nitelendirmişti. Mevcut Devlet Başkanı Miguel Diaz-Canel de bu politikayı devam ettirirken, devlet şirketlerinin toptan ticaretteki hakimiyetini koruması gerektiğini savunuyor.
Ekonomi Bakanı Joaquin Alonso, Temmuz ayında yaptığı bir açıklamada, özel işletmelerin gerçekleştirdiği ithalatın 1 milyar doları aştığını ve geçen yıla kıyasla yüzde 34’lük bir artış gösterdiğini belirtti. Alonso, zarar eden devlet işletmelerinin sayısındaki düşüşün ise verimlilik artışından ziyade fiyat artışlarından kaynaklandığını vurguladı.
Resmi rakamlara göre, Küba’daki 4 milyonluk toplam iş gücünün yaklaşık 1,6 milyonu artık özel sektörde istihdam ediliyor. Bu durum, ülkedeki ekonomik yapının köklü bir değişim içinde olduğunun en net göstergesi olarak kabul ediliyor.