Türkiye, enerji alanında son yıllarda önemli adımlar atsa da, 2024 verilerine göre enerji hala 65.5 milyar doları aşan bir rakamla en büyük ithalat kalemi olmayı sürdürüyor. Ancak, yerli üretimin artan etkisiyle son üç yılda ithalatta gözle görülür bir düşüş yaşanıyor. 2023 yılında enerji ithalatı bir önceki yıla kıyasla yüzde 28 azalırken, 2024’te bu düşüş yüzde 5.1 olarak devam etti. Özellikle Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı’nın (TPAO) çalışmaları bu başarıda büyük pay sahibi olurken, özel sektörün katkıları da dikkat çekiyor.
Trakya’dan Ekonomiye 1 Milyar TL’lik Katkı
Tekirdağ merkezli Trakya Havzası Doğal Gaz Şirketi (TBNG), günlük 250 bin metreküplük doğal gaz üretimiyle bölgedeki sanayi tesislerine önemli bir enerji desteği sağlıyor. Şirket, 2024 yılında gerçekleştirdiği bu üretimle Türkiye ekonomisine 1 milyar TL değerinde katkıda bulunarak, cari açığın azaltılması ve yerel istihdamın desteklenmesinde kritik bir rol üstleniyor.
TBNG CEO’su Sinan Furat, şirketlerinin TPAO’nun ardından özel sektördeki en büyük doğal gaz arama ve üretim firması olduğunu vurgulayarak, enerji bağımsızlığı hedeflerine ulaşmada hayati bir görev üstlendiklerini belirtti.
Furat, “Şu anda 80-100 milyon metreküp doğal gaz üretiliyor. Bizim gibi 10 firma olsa 1 milyar metreküp yapar. TPAO sayesinde 160 milyar TL’lik doğalgaz ve petrol üretildi. Yani 4 milyar dolar içeride kaldı” dedi.
Karada Üretilen Gazın %20’si TBNG’den Geliyor
“Trakya’nın bereketli toprakları altındaki doğal gaz rezervlerini ekonomiye kazandırarak ülke için önemli bir değer yaratıyoruz” diyen Furat, Tekirdağ ve Silivri’deki toplam 90 kuyudan günlük 250 bin metreküp doğal gaz çıkardıklarını bildirdi. Bu üretimle TBNG, yaklaşık 60 sanayi kuruluşunun enerji ihtiyacını karşılarken, Türkiye’de karada üretilen doğal gazın yüzde 20’sini tek başına temin ediyor. Bu durum, aynı miktarda gazın ithal edilmemesi anlamına gelerek dış ticaret açığına doğrudan olumlu etki yapıyor.
Sektördeki Operasyonel Maliyetler ve Riskler
Doğal gaz arama ve üretimi, yüksek riskli ve maliyetli bir endüstri olarak biliniyor. Sinan Furat, sektördeki zorlukları şu sözlerle özetledi: “Milyonlar harcar 10 tane kuyu açarsınız, bir tanesinden gaz çıkar. Türkiye şartlarında tek bir doğal gaz kuyusu açmanın maliyeti, derinliğe bağlı olarak 1.5 ila 2 milyon dolara ulaşabiliyor. Bu, yaklaşık 80 milyon TL’lik bir yatırım demektir.”
Furat, operasyonel maliyetlerdeki artışa da dikkat çekerek dolar bazında maliyetlerin yüzde 150 arttığını, vinç gibi temel ekipmanların günlük kirasının bile 10 bin liradan 40 bin liraya çıktığını belirtti. Furat, tüm bu risklere rağmen TBNG gibi şirketlerin yurt dışından sağladıkları finansmanla stratejik yatırımlar yaparak ülke ekonomisine değer kattığını ekledi.
Özel Sektördeki Oyuncu Sayısı Neden Az?
Türkiye’de yeraltı kaynakları devlet mülkiyetinde olduğu için doğal gaz fiyatı devlet tarafından belirleniyor. Özel firmalar, gelirlerinin bir kısmını devlete pay olarak öderken, kuyu açma izinleri ve çevresel denetimler gibi konularda sıkı bir kontrol altında faaliyet gösteriyor. Furat’a göre bu durum, sektördeki özel oyuncu sayısının azlığını açıklıyor. TPAO dışında Türkiye’de doğal gaz üreten sadece iki özel firma bulunuyor. Furat, TPAO’nun Karadeniz ve Gabar’daki keşifleriyle ülke ekonomisine yaptığı katkının ise tartışılmaz olduğunu belirtti.
Enerji Yatırımları ve Bölgesel Kalkınma
Furat, enerji yatırımlarının sadece ekonomik rakamlarla sınırlı kalmadığını, istihdam ve bölgesel kalkınma üzerinde de büyük bir etki yarattığını vurguladı. Özellikle Gabar gibi yeni keşif bölgelerinde binlerce kişiye iş imkanı sağlandığını belirten Furat, “Gabar’da şu anda 40 tane kule aktif olarak çalışıyor. Bu, Türkiye tarihindeki en büyük rakam. Bu tür projeler, otel, restoran ve ulaşım gibi yerel hizmet sektörlerini de canlandırıyor” dedi.
Gabar Modeli Yabancı Yatırımcının Önünü Açabilir
Küresel enerji rekabetinde Çinli firmaların öne çıktığını belirten Sinan Furat, Türkiye’nin yatırım ortamını daha cazip hale getirmesi gerektiğini söyledi. Furat, “Gabar’da TPAO’nun Continental Resources gibi global bir firmayla yaptığı ortaklık anlaşması, yabancı yatırımların önünü açabilecek olumlu bir örnek teşkil ediyor” şeklinde konuştu. Ayrıca, Trump yönetimiyle yakın ilişkileri olan ABD’li petrol şirketlerinin de son dönemde Türkiye ile ilgilenmeye başladığını sözlerine ekledi.