Avrupa Savunmasında Aslan Payı Polonya’nın: 45 Milyar Euro’luk Talep
Avrupa Birliği’nin savunma kapasitesini artırma çabaları kapsamında, 18 üye ülke Avrupa Komisyonu’nun sunduğu savunma kredileri için başvuruda bulundu. Bu başvurular arasında en dikkat çekeni, toplam talebin üçte birinden fazlasını oluşturan Polonya’nın 45 milyar euroluk devasa talebi oldu.
Avrupa Komisyonu, 29 Temmuz itibarıyla Belçika, Bulgaristan, Çekya, Estonya, Yunanistan, İspanya, Fransa, Hırvatistan, İtalya, Güney Kıbrıs, Letonya, Litvanya, Macaristan, Polonya, Portekiz, Romanya, Slovakya ve Finlandiya’nın Avrupa Güvenlik Eylemi (SAFE) programına başvurduğunu açıkladı. Bu ülkelerin talep ettiği toplam kredi miktarı 127 milyar euroya ulaştı.
Polonya’nın Stratejik Hamlesi ve ‘Doğu Kalkanı’
Polonya Başbakan Yardımcısı Władysław Marcin Kosiniak-Kamysz, ülkesinin Komisyon’a sunduğu projelerin toplam değerinin yaklaşık 45 milyar euro olduğunu belirtti. Bu konudaki hedeflerini ise şu sözlerle ifade etti:
“Bu programdan sağlanacak fonların, Polonya Silahlı Kuvvetleri’nin temel yeteneklerini ve ‘Doğu Kalkanı’ gibi güvenlik programlarımızı güçlendirmesini arzuluyoruz. Alacağımız nihai miktar, başvuru sayısına ve Komisyon’un fonları nasıl tahsis edeceğine bağlı olacak. Bu fonlar, savunma sanayimizin gelişimi ve güvenliği için somut bir yatırımdır.”
Varşova’nın savunma harcamaları son yıllarda ciddi bir artış gösterdi. 2022’de GSYH’nin %2,7’si olan savunma bütçesi, 2024’te %4,2’ye yükselerek NATO müttefikleri arasında en yüksek orana ulaştı. Bu oranın gelecek yıl %4,7’ye çıkması bekleniyor.
AB’nin SAFE Programı ve Koşulları
Komisyon’un ‘Hazırlık 2030’ önerisinin bir parçası olan SAFE programı, on yılın sonuna kadar AB genelinde savunmaya yüz milyarlarca euro yatırım yapılmasını amaçlıyor. AB yürütme organı, bu program aracılığıyla piyasalardan 150 milyar euroya kadar kaynak yaratarak üye ülkelerin ortak savunma alımlarını finanse etmeyi planlıyor.
Savunma ve Uzaydan sorumlu Komisyon Üyesi Andrius Kubilius, programa gösterilen yoğun ilginin “AB’nin güvenlik ve savunma alanındaki birlik ve azmini gösterdiğini” vurguladı. Resmi başvurular için son tarihin 30 Kasım 2025 olması, başvuran ülke sayısının ve talep edilen miktarın artabileceğine işaret ediyor.
Kredilerden Yararlanmanın Şartları
SAFE kredilerinden faydalanabilmek için projelerin belirli koşulları karşılaması gerekiyor:
- Avrupa Tercihi: Satın alınan silah sisteminin değerinin en az üçte ikisinin AB, Ukrayna veya bir Avrupa Ekonomik Alanı ülkesinde üretilmesi gerekiyor.
- Öncelikli Alanlar: Projelerin mühimmat, insansız hava araçları (İHA) ve karşı sistemler, hava savunması ve askeri hareketlilik gibi öncelikli yetenekleri hedeflemesi bekleniyor.
İngiltere ve Kanada gibi bazı üçüncü ülkeler de programa katılmayı umsa da, bunun için AB ile mali katkı içeren ikili bir anlaşma yapmaları gerekiyor. Öte yandan, Almanya gibi bazı ülkeler ise SAFE tedarik projelerine katılabileceklerini ancak finansmanı kendi bütçelerinden karşılayacaklarını belirtiyor.