Rus Donanmasının Gözbebeği Amiral Kuznetsov İçin Yolun Sonu mu?
Rusya’nın önde gelen medya organlarından İzvestia ve Kommersant‘ın bildirdiğine göre, ülkenin tek uçak gemisi olan Amiral Kuznetsov‘un onarım ve modernizasyon çalışmaları süresiz olarak durduruldu. Projenin durmasında teknik sorunlar, yolsuzluk iddiaları ve özellikle Ukrayna’daki savaşın getirdiği ağır mali yükün etkili olduğu belirtiliyor.
Onarım Projesi Neden Askıya Alındı?
İzvestia’nın haberine göre, onarımın askıya alınmasının arkasında yatan iki temel neden bulunuyor. Birincisi, Rusya’nın askeri harcamalarının tamamını Ukrayna’daki kara ve hava operasyonlarına kaydırması. İkincisi ise, uçak gemisi konseptinin Rus askeri doktrini içindeki yerinin yeniden sorgulanmaya başlanması.
Rusya Pasifik Filosu’nun eski komutanı Amiral Sergey Avakyants, klasik uçak gemilerinin modern savaş koşullarında hem çok pahalı hem de savunmasız hedefler olduğunu belirterek, Rus Donanması’nın geleceğinin insansız ve robotik sistemlerle donatılmış platformlarda olduğunu vurguladı.
Rusya Deniz Kuvvetleri Komutan Yardımcısı Amiral Andrey Kostin ise Kommersant’a yaptığı açıklamada, geminin hurdaya ayrılma ihtimalinin masada olduğunu ifade etti.
Talihsizlikler ve Skandallarla Dolu Bir Kariyer
1985 yılında hizmete giren Amiral Kuznetsov, son aktif görevini 2016-2017 yıllarında Suriye açıklarında icra etti. Bu görev sırasında bir MiG-29K ve bir Su-33 tipi savaş uçağı, güverteye iniş esnasında yaşanan kazalar sonucu denize çakıldı. Sık sık arızalanması ve görev sırasında yaydığı yoğun siyah duman nedeniyle dünya basınında alay konusu olan gemi, dönemin İngiltere Savunma Bakanı Michael Fallon tarafından “utanç gemisi” (ship of shame) olarak nitelendirilmişti.
2017’de onarım için Murmansk’a çekilen geminin modernizasyon süreci de sorunlu geçti. 2019 yılında çıkan büyük bir yangın, onarım çalışmalarına ciddi darbe vurdu. 2024’te ise Rus istihbaratı, Ukrayna gizli servislerinin gemide sabotaj planladığını ancak bir askerin durumu bildirmesiyle planın engellendiğini açıkladı.
Aşan Maliyetler ve Yolsuzluk Soruşturmaları
Onarım sürecinde projenin maliyeti 60 milyar rubleyi (yaklaşık 641 milyon euro) aştı. Bu süreçte ortaya atılan çok sayıda yolsuzluk iddiası, projeyi yürüten United Shipbuilding Corporation (USC) ve Zvezdochka Tersanesi hakkında soruşturmalar açılmasına neden oldu.
Uçak Gemisinin Geleceği Hakkındaki Tartışmalar
Rus askeri çevrelerinde geminin geleceği konusunda iki farklı görüş hakim.
“Çağ Dışı ve Savunmasız”
Amiral Avakyants gibi bazı üst düzey isimler, Amiral Kuznetsov gibi devasa ve klasik gemilerin modern füze sistemleri karşısında kolayca hedef olabileceğini savunuyor. Bu görüşe göre, Rusya’nın kaynaklarını insansız hava araçları (İHA), robotik sistemler ve daha esnek modüler savaş platformlarına aktarması gerekiyor.
“Stratejik Olarak Vazgeçilmez”
Bu görüşe karşı çıkanlar da bulunuyor. Rus Bilimler Akademisi’ne bağlı Dünya Ekonomisi ve Uluslararası İlişkiler Enstitüsü’nden (IMEMO) askeri uzman İlya Kramnik, modern bir donanmanın açık denizlerde denizden hava desteği olmadan etkili olamayacağını belirterek uçak gemilerinin stratejik önemini koruduğunu savunuyor.
Rus Donanması Krizde
Amiral Kuznetsov’un hizmet dışı kalması durumunda Rusya, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi‘nin daimi üyeleri arasında operasyonel bir uçak gemisine sahip olmayan tek ülke olacak. Diğer yandan Fransa, mevcut Charles de Gaulle gemisinin yanına ikinci bir nükleer uçak gemisi inşa etmeye başladı.
Tüm bu gelişmeler, Ukrayna savaşının Rusya’nın askeri-endüstriyel kompleksi üzerinde yarattığı derin baskıyı gözler önüne seriyor. Karadeniz Filosu, savaşın başından bu yana Moskova kruvazörü de dahil olmak üzere gemilerinin yaklaşık %20’sini kaybetmiş durumda.