BM Konferansında İki Devletli Çözüme Sarsılmaz Destek
Birleşmiş Milletler’de salı günü gerçekleştirilen üst düzey bir konferansta, katılımcı ülkeler İsrail’e Filistin devletini tanıma yönünde ortak bir çağrı yaptı. Konferansta, dünyanın en uzun süreli çatışmalarından birini sonlandırmak amacıyla iki devletli çözüme “sarsılmaz destek” verildiği vurgulandı.
“New York Bildirgesi” ile Barışa Aşamalı Yaklaşım
Konferansta kabul edilen “New York Bildirgesi”, yaklaşık 80 yıldır devam eden çatışmayı ve Gazze’deki mevcut savaşı bitirmeyi hedefleyen aşamalı bir plan sunuyor. Planın nihai amacı, İsrail ile yan yana barış içinde var olacak, bağımsız ve silahsızlandırılmış bir Filistin devleti kurmak ve bu devleti daha geniş Orta Doğu bölgesine entegre etmektir. İki gün süren toplantı, Gazze’deki kıtlık ve açlık haberlerinin arttığı bir dönemde sona ererken, İsrail’in gıda yardımını engellediği iddiaları küresel tepki çekiyor, ancak İsrail bu suçlamaları reddediyor.
İsrail ve ABD Çözüme Karşı Çıktı
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, ulusal ve güvenlik gerekçelerini öne sürerek iki devletli çözüme karşı olduğunu yineledi ve konferansı reddetti. İsrail’in en yakın müttefiki ABD de toplantıyı “verimsiz ve zamanlaması yanlış” bularak boykot etti. Haziran ayından ertelenen ve bakanlar düzeyinde yapılan konferansta, çözümle ilgili öneriler sunmak üzere sekiz adet yüksek düzeyli çalışma grubu oluşturuldu.
Bildiride Taraflara Kınama
Bildiride, konferansın eş başkanları Fransa ve Suudi Arabistan, Avrupa Birliği, Arap Ligi ve çalışma gruplarını yöneten 15 ülke, “Gazze savaşını sona erdirmek için ortak hareket etme” kararlılığını belirtti. Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Prens Faysal bin Farhan, BM’nin 193 üyesini belgeye destek vermeye çağırdı. Metinde, 7 Ekim 2023‘te Hamas’ın İsrail’deki sivil hedeflere yönelik saldırıları kınandı. Bu, Arap ülkelerinden Hamas’a yönelik ilk resmi kınamalardan biri oldu. Saldırılarda yaklaşık 1.200 kişi ölmüş, 250 kişi rehin alınmıştı. Bildiride ayrıca, İsrail’in Gazze’de sivil altyapıya saldırıları ve “abluka ile açlık yoluyla insani felakete yol açması” da kınandı. Gazze Sağlık Bakanlığı’na göre, İsrail operasyonlarında 60.000’den fazla Filistinli hayatını kaybetti.
Ateşkes Sonrası Plan ve Uluslararası Güç
Plan, ateşkesin ardından tüm Filistin topraklarında Filistin Yönetimi’nin kontrolü sağlamasını ve geçici bir idari komite kurulmasını içeriyor. Ayrıca, sivilleri korumak ve güvenliği Filistin Yönetimi’ne devretmek amacıyla BM denetiminde “geçici bir uluslararası istikrar gücünün” konuşlandırılması öngörülüyor.
Fransa ve İngiltere’den Filistin’i Tanıma Adımı
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, zirve öncesinde ülkesinin eylül ayındaki BM Genel Kurulu’nda Filistin’i resmen tanıyacağını duyurdu. Fransa Dışişleri Bakanlığı, İsrail’in bu adımı “Hamas’a ödül” olarak nitelemesine şu yanıtı verdi:
“Aksine bu tutum Hamas’ın yalnızlaştırılmasına katkı sağladı.”
İngiltere Başbakanı Keir Starmer da salı günü, eylül ayından önce Filistin devletini tanıyacaklarını açıkladı. Ancak, İsrail’in sekiz hafta içinde ateşkes ilan etmesi halinde bu karardan geri durabileceklerini belirtti. Bu adımlarla Fransa ve İngiltere, Filistin’i tanıyan ilk G7 ülkeleri oldu.