Türkiye, Sivil Hak İhlalleri Nedeniyle İzleme Listesine Alındı
Uluslararası sivil toplum kuruluşu CIVICUS, Türkiye’de sivil hak ve özgürlüklere yönelik baskıların endişe verici boyutlara ulaştığını belirterek ülkeyi İnsan Hakları İzleme Listesi’ne dahil ettiğini duyurdu. Yapılan açıklamada, özellikle ana muhalefet partisi adayı Ekrem İmamoğlu’nun tutuklanması sonrası başlayan protestolar ve sivil topluma yönelik artan saldırılara dikkat çekildi.
CIVICUS raporunda, “Haklara yönelik acımasız saldırılar; protestocuları, gazetecileri, avukatları ve LGBTQI+ topluluklarını hedef alan şiddet, sansür, tutuklama ve sindirmeyi içeriyor,” ifadelerine yer verildi.
“Bu Siyasi Bir Tasfiyedir”
CIVICUS Avrupa ve Orta Asya Araştırmacısı Tara Petrovic, durumu şu sözlerle değerlendirdi: “Türkiye’deki baskıların yasaları uygulamakla hiçbir ilgisi yok. Bu siyasi bir tasfiyedir. Hükümet bir sonraki seçimler öncesinde demokratik muhalefeti tasfiye ediyor ve algılanan her türlü muhalefete karşı şiddet ve diğer açıkça yasa dışı araçları kullanıyor.”
İzleme Listesi’nde Türkiye’nin yanı sıra farklı ülkeler de bulunuyor:
- Kenya
- El Salvador
- Endonezya
- Sırbistan
- ABD
Sivil Özgürlükler ‘Baskı Altında’ Kategorisinde
CIVICUS, sivil hakların durumunu beş kategoriye ayırıyor: Açık, daraltılmış, engellenmiş, baskı altında ve kapalı. Türkiye, en kötü ikinci seviye olan “baskı altında” kategorisinde sınıflandırıldı. Bu kategori, ifade, barışçıl toplanma ve örgütlenme özgürlüklerinin ciddi şekilde kısıtlandığı toplam 51 ülkeyi kapsıyor.
Siyasi Muhalefet ve Protestolar Hedefte
Kuruluş, İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun diplomasının iptali ve ardından tutuklanmasıyla başlayan sürecin, ülke genelinde “yeni bir baskı dalgasını” tetiklediğini belirtti. İmamoğlu’nun tutuklanmasının son on yılın en geniş katılımlı protestolarını başlattığı vurgulanırken, “büyük bir çoğunluğu barışçıl olan genç protestoculara göz yaşartıcı gaz ve plastik mermiyle sert biçimde müdahale edildiği” kaydedildi.
Balkan Sivil Toplum Geliştirme Ağı (BCSDN) Politika ve Savunuculuk Sorumlusu Simona Mladenovska, “Türkiye’de protestolara yönelik baskının boyutu şaşırtıcı. Yetkililer rotayı tersine çevirmeli ve insanların barışçıl bir şekilde toplanma ve şikayetlerini dile getirme hakkına saygı göstermeye başlamalıdır,” dedi.
Raporda ayrıca, Haziran ayındaki İstanbul Onur Yürüyüşü sırasında 52 kişinin keyfi olarak gözaltına alındığı ve üç kişinin tutuklandığı bilgisi paylaşıldı.
CHP’li Belediyelere Yönelik Operasyonlar
İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu, 23 Mart’ta ‘yolsuzluk’ soruşturması kapsamında tutuklandı ve ardından İçişleri Bakanlığı kararıyla görevinden uzaklaştırıldı. Bu süreçte, İmamoğlu dahil olmak üzere toplamda 15 CHP’li belediye başkanı ve 1 belediye başkanvekilinin tutuklu olduğu belirtildi.
Gazeteciler ve Dijital Haklar
CIVICUS, yetkililerin yalnızca sokakları değil, aynı zamanda dijital alanı da kontrol altına almaya çalıştığını ifade etti. İmamoğlu’nun tutuklanması sonrası 11 gazetecinin gözaltına alındığı, BBC muhabiri Mark Lowen’in sınır dışı edildiği ve İsveçli gazeteci Joakim Medin’in ‘terör’ suçlamasıyla yedi hafta tutulduğu hatırlatıldı.
CIVICUS Monitor Sivil Alan Araştırma Lideri Ine Van Severen, “Türkiye’deki yetkililer sokakları susturmaya çalışmakla yetinmiyor, gazetecileri sansürlemek ve çevrimiçi muhalefeti bastırmak için de ellerinden geleni yapıyor. Türkiye’de ifade özgürlüğü için kalan alan da boğuluyor,” şeklinde konuştu.
Basın özgürlüğü konusundaki endişeler artarken, gazeteci Fatih Altaylı’nın da tutuklandığı ve Türkiye Gazeteciler Sendikası (TGS) verilerine göre 10’dan fazla gazetecinin cezaevinde olduğu bilgisi paylaşıldı. Türkiye, Dünya Basın Özgürlüğü Endeksi’nde 180 ülke arasında 158’inci sırada yer alıyor.