Grönland Buz Tabakasının Altında Tarihi Bir Olay: Yüzeyi Parçalayan Dev Su Baskını
Bilim insanları, 2014 yılında Grönland buz tabakasının altında biriken devasa miktardaki eriyik suyun, muazzam bir basınçla yüzeyi patlatarak büyük bir sel felaketine yol açtığını ilk kez belgeledi. Onlarca metre kalınlığındaki buzu parçalayan bu olağanüstü olay, Grönland’ın gelecekteki değişimine dair önemli veriler sunuyor.
Grönland’ın büyük bir bölümünü kaplayan ve yer yer 3 kilometre kalınlığa ulaşan buz tabakası, gezegenimiz için hayati bir öneme sahip. Bu dev kütlenin tamamen erimesi durumunda küresel deniz seviyesinin yaklaşık 7,4 metre yükseleceği tahmin ediliyor. Gelişmiş radar teknolojileri sayesinde, bilim insanları artık buzun altındaki dinamikleri daha net bir şekilde gözlemleyebiliyor. Daha önce eriyik suyla dolan göllerin buz tabakasını alttan şişirdiği bilinse de, suyun buzu delerek yüzeye fışkırması ilk kez kaydedildi.
Uydu Verileriyle Tespit Edilen 85 Metrelik Ani Çöküş
Popsci’de yer alan habere göre, Lancaster Üniversitesi’nden glasyolog Jade Bowling ve ekibi, 2014 yazında yaşanan bu sıra dışı olayı uydu verilerini geriye dönük incelerken keşfetti. Analizler, şaşırtıcı sonuçları ortaya koydu:
- Olay Süresi: Temmuz sonu ve Ağustos başında 10 günlük bir periyot.
- Yükseklik Değişimi: Suyun baskısıyla önce 10-15 metre yükselen 2 kilometrekarelik alan, su boşalınca aniden 85 metre çöktü.
- Boşalan Su Hacmi: Yaklaşık 90 milyon metreküp suyun yüzeye fışkırdığı hesaplandı.
Araştırmacılar, yüzeyin yaklaşık 1 kilometre aşağısında büyük kırılmalar ve 25 metreye varan dev buz blokları tespit etti. Ayrıca, suyun akışıyla 6 kilometrekarelik bir alanın tamamen temizlendiği belirlendi.
Jade Bowling, keşif anını şu sözlerle anlattı: “İlk gördüğümüzde bunun bir veri hatası olduğunu düşündük. Ancak detaylı incelemelerimiz, buz tabakasının altındaki devasa bir su kütlesinin yüzeye fışkırarak bu manzarayı yarattığını ortaya koydu.”
Gelecek Öngörüleri İçin Kritik Bilgiler
Eriyik suların daha önce buz tabakasının altında dolaştığı bilinse de, yüzeye kadar patlayarak çıkması tamamen yeni bir bulgu. Bu keşfin önemini vurgulayan Lancaster Üniversitesi’nden Amber Leeson, şu değerlendirmeyi yaptı:
“Bu çalışma, bize buz tabakasının aşırı su baskısına nasıl tepki verebileceği hakkında yeni ve beklenmedik şeyler öğretti. Buzun altındaki karmaşık su sistemini anlamamız, gelecekteki erime sürecini öngörmek için kritik önemde.”
Bilim insanları, bu tür yüzey patlamalarının buz tabakasının genel hareketini ve stabilitesini nasıl etkilediğini anlamak için daha fazla uydu gözlemine ve araştırmaya ihtiyaç duyulduğunu belirtiyor.