AB’de İsrail Kararı Çıkmadı: Horizon Europe Programı Askıya Alınamadı
Avrupa Birliği (AB) üye ülkeleri, Gazze’deki durum sebebiyle İsrail’in prestijli Horizon Europe araştırma ve inovasyon programından çıkarılması yönündeki teklifte uzlaşma sağlayamadı. Avrupa Komisyonu tarafından sunulan ve İsrail’in AB’nin 95 milyar euroluk dev araştırma fonuna erişimini kısmen engellemeyi amaçlayan öneri, Brüksel’de toplanan AB büyükelçilerinden gerekli nitelikli çoğunluk desteğini alamadı.
Eğer teklif kabul edilseydi, İsrail, Horizon programının yıkıcı teknolojilere odaklanan Avrupa Yatırım Konseyi (EIC) aracılığıyla dağıtılacak gelecekteki 200 milyon euro değerindeki hibe ve yatırımlardan mahrum kalacaktı.
Almanya ve İtalya’dan Çekince: Oylama Ertelendi
Toplantıda, Berlin ve Roma temsilcileri, Komisyon’un sunduğu öneriyi daha detaylı bir şekilde incelemek için ek süre talep etti. Nitelikli çoğunluk oylamasının başarıya ulaşabilmesi için nüfus ağırlığına sahip olan İtalya veya Almanya’nın desteği kritik önem taşıyor.
Bir kaynak Euronews’e yaptığı açıklamada, “Almanya, adım atmak yerine İsrail ile diyaloğu sürdürme taraftarı oldu ancak hepimiz diyaloğun bir sonuç vermediğini görüyoruz,” ifadelerini kullandı.
Bir başka diplomat ise İsrail’e yönelik herhangi bir yaptırıma prensipte karşı çıkan Almanya’nın kararla ilgili “kartları elinde tuttuğunu” vurguladı. Konuya yakın kaynaklar, hem Almanya’nın hem de İtalya’nın önümüzdeki haftalarda tutumlarının değişmesi halinde AB’yi bilgilendireceklerini belirtti. Ayrıca, Macaristan, Bulgaristan ve Çekya’nın da herhangi bir yaptırım adımına karşı çıktığı öğrenildi.
Yaptırım Kararını Destekleyen Ülkeler
Buna karşılık, Komisyon’un planını destekleyen ülkeler arasında şunlar yer aldı:
- Hollanda
- İrlanda
- Fransa
- Lüksemburg
- Slovenya
- Portekiz
- Malta
- İspanya
Bu ülkelerin birçoğunun, AB’yi gelecekte ticari alanda daha sert yaptırımlar uygulamaya teşvik edeceği belirtildi.
Teklifin Dayanağı: İnsan Hakları İhlalleri Raporu
Komisyon’un İsrail’in Horizon Europe’a katılımını askıya alma teklifi, ülkenin AB-İsrail Ortaklık Anlaşması kapsamındaki insan hakları yükümlülüklerini ihlal ettiğini belgeleyen bir AB raporuna dayanıyordu. Bu raporun ardından taraflar, İsrail’in bölgedeki sivillerin gıda ve ilaca erişimini “önemli ölçüde” artırması konusunda anlaşmış, böylece AB’nin harekete geçmesi önlenmişti. Ancak AB, Filistinliler lehine somut bir ilerleme kaydedilmediğini ve İsrail’in daha fazla yardım tırının geçişine izin verdiği yönündeki iddiaların bağımsız kaynaklarca doğrulanamadığını belirtiyor.
Gazze’de Derinleşen İnsani Kriz
AB yetkililerinin durumu yerinde değerlendirmek için Gazze’ye girişleri ise engellenmeye devam ediyor. Üst düzey bir yetkili, “Gazze’ye neden giremediğime dair ikna edici bir açıklama alamadım,” dedi. Öte yandan, BM ve diğer uluslararası kuruluşlar, Gazze’deki insani felaketin giderek kötüleştiğini rapor ediyor. Açıklamalara göre, 88’i çocuk ve bebek olmak üzere 130’dan fazla kişi yalnızca açlık nedeniyle hayatını kaybetti. Pazartesi günü, İsrail’in önde gelen sivil toplum kuruluşları B’Tselem ve İsrail İnsan Hakları için Hekimler, İsrail’in Gazze’de soykırım suçu işlediğini iddia eden ortak bir rapor yayınladı.
Gazze Sağlık Bakanlığı’nın verilerine göre, savaşın başladığı Ekim 2023’ten bu yana İsrail saldırılarında yaşamını yitirenlerin sayısı 60 bini aştı. Bakanlık, sadece salı günü 81 kişinin daha öldürüldüğünü ve bunlardan 32’sinin yardım almaya çalışırken hayatını kaybettiğini duyurdu.