Uluslararası Toplumdan İki Devletli Çözüm Vurgusu
Avrupa Birliği (AB) ve Arap Birliği, aralarında İngiltere ve Kanada gibi ülkelerin de bulunduğu geniş bir uluslararası koalisyonla birlikte, İsrail-Filistin meselesinde iki devletli çözümün yeniden canlandırılması yönündeki ortak kararlılıklarını açıkladı. Bu girişim, İsrail’in Gazze’ye yönelik devam eden askeri operasyonlarını sonlandırmayı hedefliyor.
New York’ta Kritik Barış Konferansı
Pazartesi günü New York‘taki Birleşmiş Milletler (BM) Genel Merkezi’nde, Fransa ve Suudi Arabistan‘ın eş başkanlığında önemli bir uluslararası konferans düzenlendi. Haziran ayından beri beklenen ve üst düzey temsilcilerin katıldığı toplantıda, iki devletli çözümün hayata geçirilmesine yönelik somut adımlar ele alındı. Konferans kapsamında, çözümün farklı boyutlarını incelemek üzere sekiz adet üst düzey çalışma grubu oluşturulduğu bildirildi.
“New York Deklarasyonu” ile Filistin İçin Yol Haritası
Konferansın sonucunda, “New York Deklarasyonu” adı verilen yedi sayfalık kapsamlı bir belge yayımlandı. Bu deklarasyon, Filistin devletinin uluslararası alanda tanınması için ülkelere çağrıda bulunurken, Hamas’ın silahsızlandırılmasını ve yönetimin Filistin Yönetimi’ne devredilmesini içeren aşamalı bir plan sunuyor.
Deklarasyonda, “Gazze’deki savaşın sona erdirilmesi bağlamında, Hamas Gazze’deki yönetimine son vermeli ve egemen ve bağımsız bir Filistin Devleti hedefi doğrultusunda, uluslararası katılım ve destekle silahlarını Filistin Yönetimi’ne teslim etmelidir” ifadelerine yer verildi.
Ayrıca metin, Filistin halkını korumak, yönetimin devrini denetlemek ve ateşkesi gözlemlemek amacıyla BM Güvenlik Konseyi çatısı altında “geçici bir uluslararası istikrar misyonu” kurulmasını destekliyor.
Karşılıklı Kınamalar ve İnsani Durum
Deklarasyon, 7 Ekim‘de Hamas tarafından gerçekleştirilen ve yaklaşık 1.200 kişinin ölümüne, 250 kişinin rehin alınmasına yol açan saldırıyı kınıyor. Belgenin, Hamas’ın Arap ülkeleri tarafından ilk kez resmi olarak kınanması anlamına gelmesi dikkat çekiyor. Aynı zamanda, İsrail’in Gazze’deki askeri operasyonları sonucunda 60 binden fazla Filistinlinin hayatını kaybetmesi ve bölgede yaşanan “yıkıcı insani felaket” de sert bir dille kınandı.
Tepkiler: Destek ve Boykotlar
Eş başkanlar Fransa ve Suudi Arabistan, 193 BM üyesi ülkeye, Eylül ayındaki 80. BM Genel Kurulu öncesinde deklarasyonu destekleme çağrısı yaptı. Ancak iki devletli çözüme karşı çıkan İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu, hem ulusal güvenlik hem de milliyetçi gerekçelerle toplantıyı reddetti. İsrail’in en önemli müttefiki olan Amerika Birleşik Devletleri de etkinliğe katılmayarak boykot etti.
Fransa ve İngiltere’den Tanıma Adımı Sinyali
Daha önce Filistin devletini tanıma niyetlerini belirten Fransa ve İngiltere, bu adımı atarak halihazırda tanımış olan 147 BM üyesi ülkenin arasına katılmaya hazırlanıyor. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Eylül ayında Filistin’i tanıyacaklarını ve böylece bu adımı atan ilk G7 ülkesi olacaklarını duyurdu. İngiltere Başbakanı Keir Starmer ise, İsrail’in ateşkesi kabul etmemesi durumunda ülkesinin Eylül’den önce Filistin devletini tanıyacağını ifade etti.