Son günlerde gündemi meşgul eden ve 20 yaşından büyük araç sahiplerini heyecanlandıran bir kanun teklifi iddiası ortaya atıldı. İddiaya göre, eski aracını hurdaya ayıran vatandaşların, yeni otomobil alımlarında Özel Tüketim Vergisi’nden (ÖTV) tamamen muaf tutulmasını öngören bir yasa teklifi Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne (TBMM) sunuldu.
Ancak, bu iddia henüz TBMM’nin resmi web sitesinde doğrulanmış değil. Unutulmamalıdır ki, daha önceki hurda teşviki uygulamalarında tam bir muafiyet yerine ÖTV matrahı üzerinden indirimler sağlanmıştı.
Geçmişteki Hurda Teşviki Uygulaması Nasıldı?
2019 yılında hayata geçirilen hurda indirimi, on binlerce vatandaşın yeni araç sahibi olmasına olanak tanımıştı. Bu teşvik kapsamında, 16 yaşından büyük otomobil, panelvan, minibüs, otobüs, kamyonet ve kamyon gibi araçlarını imha merkezlerine teslim ederek trafikten çekenler, yeni araç alımlarında ÖTV indiriminden faydalanabiliyordu. O dönemdeki indirim oranları şu şekildeydi:
- ÖTV matrahı 70 bin TL‘yi aşmayan araçlar için 15 bin TL indirim
- ÖTV matrahı 70 bin TL ile 120 bin TL arasında olan araçlar için 12 bin TL indirim
- ÖTV matrahı 120 bin TL’yi aşan araçlar için ise hurda indirimi avantajı kullanılamıyordu.
Fırsatçılık ve Spekülasyon Dönemi
Geçmişteki hurda indirimi, ne yazık ki bazı fırsatçıları da harekete geçirmişti. Piyasadan ekonomik ömrünü doldurmuş eski araçları toplayan kişiler, bu araçları sadece ruhsat olarak satarak vatandaşların indirimden usulsüz yararlanmasına zemin hazırlamıştı. Bu durum, hurda araç fiyatlarında ciddi bir artışa neden olmuştu.
Bazı sıfır otomobil bayileri de hurda araç ruhsatlarını toplayarak alıcılara satıyor, bu yolla hem hurda araçtan hem de sıfır araç satışından ek kar elde ediyordu. Örneğin, 2 bin liraya devralınan bir hurda ruhsatı, yeni araç alıcısına 7 bin liradan satılabiliyordu.
Kanun Teklifi Hakkında Netlik Yok: Acele Etmeyin!
Dönem dönem gündeme gelen ÖTV ve hurda indirimi teklifleri, genellikle komisyon aşamasını geçemeden unutulmaktadır. Cumhuriyet Halk Partisi Milletvekili Müzeyyen Şevkin tarafından verildiği söylenen mevcut teklif, henüz TBMM sisteminde yer almıyor. ÖTV’den tam muafiyet gibi radikal bir düzenlemenin Meclis’ten geçme ihtimali ise oldukça zayıf görünüyor.
Bu nedenle, spekülatif haberlere ve sosyal medya paylaşımlarına itibar edilmemesi, hurda araç alım satımı gibi konularda aceleci davranılmaması büyük önem taşımaktadır.
Ekonomik Koşullar ve Beklentiler
Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın ÖTV matrah ve oranlarını yakın zamanda yeniden belirlediği bir dönemdeyiz. Sıfır araç satışlarından elde edilen vergi gelirlerinin artması ve cari açığı düşürmeye yönelik önlemlerin alındığı bir ortamda, satışları daha da patlatacak bir ÖTV muafiyetinin onaylanması beklenmemektedir.
Olası Bir Düzenlemede Fırsatçılığa Karşı Alınması Gereken Önlemler
Eğer gelecekte bir ÖTV muafiyeti veya indirimi düzenlemesi yapılırsa, piyasadaki fırsatçılığı engellemek için katı kurallar getirilmesi şarttır. Uzmanların önerdiği bazı önlemler şunlardır:
- İndirimden yararlanılarak alınan sıfır otomobillere belirli bir süre (örneğin 2 yıl) satış yasağı getirilmesi.
- Satış yasağı süresi dolmadan satılması durumunda, vazgeçilen ÖTV tutarının devlet tarafından geri tahsil edilmesi.
- Bir kişinin birden fazla ÖTV muafiyetli araç almasının engellenmesi.
- Kanunun yürürlüğe girmesinden önceki belirli bir süre (örneğin 6 ay) içinde satın alınan araçların bu haktan yararlanamaması.
Mevcut durumda birçok otomobil modelinin fiyatı, ÖTV oranlarında bir üst dilime geçme sınırında bulunmaktadır. Yaşanacak en küçük bir zamla, yerli üretim birkaç model dışında neredeyse tüm araçlar %90-100’lük ÖTV dilimine girebilir. Bu nedenle, olası bir indirim gerçekleşse bile, spekülatif iddialarda belirtildiği gibi çok düşük fiyatlarla otomobil sahibi olmak zorlaşabilir.