Plastik Krizinin Korkutan Boyutu Ortaya Çıktı
Sıfır Atık Vakfı’nın ‘Plastiksiz Temmuz’ farkındalık kampanyası için hazırladığı yeni araştırma raporu, küresel plastik krizinin ulaştığı endişe verici boyutları gözler önüne serdi. Rapor, plastik kullanımının çevresel, ekonomik ve toplumsal alandaki yıkıcı sonuçlarını detaylı bir şekilde inceliyor. Küresel plastik krizinin sürdürülemez bir noktaya geldiği vurgulanan çalışmada, mikroplastiklerin yarattığı gizli tehlike ve döngüsel ekonomi temelinde geliştirilen çözüm önerileri ele alınıyor.
İnsan Sağlığı Büyük Risk Altında: Haftada Bir Kredi Kartı Yutuyoruz
Raporda, plastik kirliliğinin etkilerinin yalnızca çevre ile kısıtlı kalmadığı, aynı zamanda insan sağlığını da doğrudan tehdit ettiği belirtiliyor. Mikroplastiklerin hava, su ve gıda zinciri aracılığıyla insan vücuduna girdiği ifade edilirken, şu çarpıcı bilgi paylaşılıyor: “Bir insanın ortalama haftada 5 gram, yani bir kredi kartı büyüklüğünde plastik yuttuğu tahmin ediliyor.”
Yapılan araştırmalar, mikroplastiklerin anne karnındaki fetüsten kan dolaşımına, akciğer dokularından anne sütüne kadar vücudun birçok farklı bölgesinde tespit edildiğini gösteriyor. Bilimsel kanıtlar, mikroplastiklerin bağışıklık sistemi, hormon dengesi ve sindirim sistemi üzerinde olumsuz etkileri olabileceğini ortaya koyuyor. Rapora göre, endokrin sistem bozuklukları, bağışıklık sisteminin baskılanması, üreme sorunları ve kanser riskleri gibi ciddi sağlık sorunlarının mikroplastiklerle bağlantılı olabileceğine dair kanıtlar giderek artmaktadır.
Üretim Zirvede, Geri Dönüşüm Dipte
Araştırmaya göre, 2024 yılı itibarıyla dünyada her yıl yaklaşık 400 milyon ton plastik üretiliyor ve bu üretimin yaklaşık yüzde 36’sını tek kullanımlık ambalaj ürünleri oluşturuyor. Üretilen bu devasa miktardaki plastiğin ise yalnızca yüzde 9’u geri dönüştürülüyor. Geri kalanının yüzde 19’u yakılırken, yüzde 50’den fazlası ne yazık ki doğaya karışıyor. Üstelik plastik üretiminin yüzde 99’unun hala fosil yakıtlardan sağlanması, bu kirliliğin aynı zamanda bir iklim sorunu olduğunu da kanıtlıyor.
Ekosistem ve Canlılar İçin Büyük Tehdit
Her yıl doğaya karışan 11 milyon ton plastik atığın, özellikle deniz canlılarının yaşamını doğrudan tehdit ettiği vurgulanıyor. Rapordaki verilere göre:
- Deniz kaplumbağalarının yüzde 90’ının vücudunda plastik atık bulunuyor.
- Deniz kuşlarının yüzde 44’ü plastik yutmuş durumda.
- Balina türlerinin yüzde 18’inde plastik atıklara rastlanıyor.
Sindirilemeyen bu plastik parçalar, canlıların iç organlarını tıkayarak ölümlerine sebep oluyor. Ayrıca mercan resiflerinin yüzeyine yapışan plastikler enfeksiyon riskini artırırken, plastik ağlar ve ambalajlar canlıları fiziksel olarak tuzağa düşürüyor. Toprakta biriken plastikler ise tarım arazilerinin verimini düşürerek canlıların genetik yapısını olumsuz etkiliyor.
Bireysel Olarak Neler Yapabiliriz?
Rapor, plastik kirliliğiyle mücadelede bireylerin atabileceği etkili adımları şu şekilde sıralıyor:
- Plastik poşet yerine bez çanta, file veya sepet kullanmak.
- Tek kullanımlık plastik şişeler yerine cam veya metal matara taşımak.
- Plastik pipetler yerine bambu, cam veya paslanmaz çelik gibi alternatiflere yönelmek.
- Ambalajsız ve dökme ürünleri tercih ederek plastik atık miktarını azaltmak.
- Geri dönüşüm kutularını doğru ve etkin bir şekilde kullanmak.