Avrupa’nın Yeni Savunma Stratejisi: ReArm Europe
Avrupa Komisyonu, Mart ayında duyurduğu “Avrupa Güvenlik Yardım Aracı” (SAFE) programı ile yeni bir borçlanma dönemini başlatıyor. Bu girişim, AB’nin uzun yıllardır devam eden “ABD’ye savunma bağımlılığını” azaltma hedefiyle örtüşüyor ve “ReArm Europe” olarak adlandırılan daha kapsamlı bir savunma stratejisinin temel taşlarından birini oluşturuyor.
20’den Fazla Ülke 100 Milyar Euroluk Kredi Peşinde
Programa ilgi oldukça yoğun. Birçok üye ülke, savunma kapasitelerini artırmak ve Ukrayna’ya destek olmak için bu finansman fırsatını değerlendirmeye hazırlanıyor. AB Savunma Komiseri Andrius Kubilius, en az 20 ülkenin toplamda 100 milyar euroya varan bir talepte bulunmasının beklendiğini belirtti.
Başvurusunu Açıklayan ve Hazırlanan Ülkeler
- Resmen Başvuranlar: Belçika, Bulgaristan, Güney Kıbrıs, Çekya, Estonya, İspanya, Finlandiya, Macaristan ve Litvanya.
- Başvuru Hazırlığında Olanlar: Çekya, Letonya, Bulgaristan ve Yunanistan.
Fransa’nın da kredi başvurusunda bulunması beklenirken, Almanya, İsveç ve Hollanda gibi güçlü ekonomiler bu borçlanma planına doğrudan katılmayabilir. Ancak bu ülkeler, ortak silah alım programları aracılığıyla maliyet avantajlarından dolaylı olarak faydalanabilecek.
Kredilerin Öncelikli Hedefi: Ukrayna’nın Desteklenmesi
Sağlanacak krediler, üye ülkelerin çift yönlü bir strateji izlemesine olanak tanıyacak: Bir yandan Ukrayna’ya gönderilecek silahların finansmanı sağlanırken, diğer yandan kendi azalan savunma stoklarını yenileyebilecekler. Program ayrıca, doğrudan Ukrayna’daki savunma şirketlerinden silah alımını teşvik ederek ülkenin üretim kapasitesini ve AB ile teknolojik entegrasyonunu hızlandırmayı amaçlıyor.
Komisyon üyeleri Kubilius ve Valdis Dombrovskis, üye ülkelere gönderdikleri mektupta, “Ukrayna için, Ukrayna ile, Ukrayna’da tedarik” modelinin Avrupa’nın kolektif güvenliğine büyük katkı sağlayacağını vurguladı.
Cazip Finansman Koşulları ve Borç Endişeleri
Brüksel, bu program kapsamında oldukça avantajlı kredi koşulları sunuyor. Krediler için 45 yıla kadar vade imkanı tanınırken, ilk etapta yüzde 15’e kadar peşin ödeme yapılabiliyor. AB’nin yüksek kredi notu sayesinde faiz oranlarının piyasa seviyesinin oldukça altında olması, özellikle borç yükü fazla olan ülkeler için bu planı çekici kılıyor.
Buna karşın Avusturya ve İtalya gibi bazı ülkeler, yeni kredilerin mevcut bütçe açıklarını daha da artırabileceği endişesiyle temkinli bir duruş sergiliyor. Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis, ülkesinin programdan 1,2 milyar euro talep edeceğini duyururken, Belçika’nın talebinin 7 ila 11 milyar euro arasında olması bekleniyor.
ABD’deki Belirsizlik Baskıyı Artırıyor
Eski ABD Başkanı Donald Trump’ın Ukrayna’ya askeri destek konusundaki olumsuz sinyalleri, Avrupa üzerindeki baskıyı önemli ölçüde artırdı. Bu durum, birçok AB ülkesini hem Ukrayna’ya yardımı devam ettirmek hem de kendi savunma yeteneklerini güçlendirmek için bu yeni finansman aracına daha sıcak bakmaya itiyor. Başvurular için son tarih salı gece yarısı olarak belirlenmiş olsa da, Brüksel’in geç başvuru yapacak ülkelere esneklik tanıyabileceği ifade edildi.