Yaz Aylarının Serinleten Tehlikesi: Hijyenik Olmayan Buzlar
Yaz sıcaklarında serinlemek amacıyla kahve ve meşrubat gibi içeceklere eklenen buzlar, masum bir ferahlama aracı gibi görünse de ciddi sağlık riskleri taşıyabiliyor. Özellikle kafe, restoran ve marketlerde satılan buzların, hijyenik olmayan koşullarda, yani ‘merdiven altı’ olarak tabir edilen yerlerde üretilmesi, çeşitli hastalıklara davetiye çıkarıyor.
Kontamine Buzların Yol Açtığı Hastalıklar
Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Dilek Arman, kirli sulardan üretilen buzların pek çok ciddi sağlık sorununa neden olabileceği konusunda uyarıyor. Prof. Dr. Arman, bu tehlikelerin başında insan bağırsağında bulunan ve besin zehirlenmeleri ile ‘turist ishali’ olarak bilinen durumlarda sıkça rastlanan “Escherichia coli” (E. coli) bakterisinin geldiğini belirtiyor.
Kirli buzlar aracılığıyla insan vücuduna girebilecek diğer tehlikeli mikroorganizmalar ise şunlardır:
- Salmonella
- Kolera
- Norovirüs
- Hepatit A
- Parazitler ve mantarlar (nadir de olsa)
Prof. Dr. Arman,
“Suyun içinde bu organizma varsa donduğu süre boyunca aktif olmasa bile eritilmesiyle birlikte aktive olacaktır. Buzun konduğu kova, tutulduğu maşa veya buz makinesinden kullanılıyorsa, makinenin kontaminasyonu bütün bunlar bu mikroorganizmalarla karşılaşmamıza neden olabilir.”
diyerek tehlikenin boyutuna dikkat çekiyor.
Evde Buz Üretirken ve Tüketirken Nelere Dikkat Edilmeli?
Prof. Dr. Arman, evde buz hazırlarken temiz su ve temiz kap kullanmanın önemini vurguluyor. “Ev ortamında temiz bir kapta, içilebilir sudan üretilen buzların büyük bir sorun yaratmasını beklemiyorum. Ancak içtiğiniz su ile buzu yaptığınız su farklıysa, bunun güvenliğini de tartışmak gerekir” şeklinde konuşuyor. Hastalarda genellikle bulantı, kusma ve ishal gibi belirtilerle karşılaştıklarını belirten Arman, en güvenli yöntemin içecekleri doğrudan soğutarak tüketmek olduğunu ifade ediyor.
Ağız İçi Hasarı ve Enfeksiyon Belirtileri
Medicana Zincirlikuyu Hastanesi Acil Tıp Bölümü’nden Prof. Dr. Özlem Güneysel ise buzu doğrudan ağızda tutmanın mukoza üzerinde soğuk ısırıklarına ve doku hasarına yol açabileceğini belirtiyor. Kontamine buz tüketimi sonrası ortaya çıkan belirtileri ise şöyle sıralıyor: “Halsizlik, yorgunluk, kırgınlık, ateş, boğaz ağrısı, kas ağrıları, karın ağrısı, bulantı, kusma ve ishal gibi şikayetlerle karşılaşabiliyoruz.” Güneysel, bu belirtilerin 1 ila 5 gün sürebileceğini ve su kaybına bağlı olarak uzayabileceğini ekleyerek, en doğru hareketin bir sağlık kuruluşuna başvurmak olduğunu vurguluyor.
Satın Alınan Buz Paketlerinde Olması Gerekenler
Buz üreticisi Cüneyt Kahraman, buzun yenilebilir bir gıda ürünü olduğunu ve üretiminde temiz su kullanılmasının şart olduğunu belirtiyor. Kahraman, “Temiz suyun yolu doğru arıtmadan geçer. Üretimde kuyu suyu gibi kaynaklar kullanılmamalıdır,” diyor. Modern arıtma sistemleri ile musluk suyunun bakteri ve diğer etkenlerden arındırıldığını, bu süreçte kaybolan minerallerin de geri kazandırıldığını anlatıyor.
Tüketiciler için en önemli ipucunu ise şöyle veriyor:
“Vatandaşlar, buz paketinin üzerinde Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından verilen sicil ve onay numarası yoksa o ürünü almasınlar. Markasız ürünlerden kaçınsınlar. Buzun şeffaf olması genellikle daha steril olduğunu gösterir ancak bu kesin bir kural değildir. En güvenilir gösterge, bakanlık onayıdır.”