Tarihin Kaydettiği En Şiddetli 10 Deprem: Dünyayı Sarsan Felaketler

Dünya tarihi, gezegenin dengesini aniden değiştiren büyük depremlerle doludur. Kıtaları yerinden oynatan, şehirleri yutan ve on binlerce insanın hayatına mal olan bu yıkıcı felaketler, insanlığın doğayla sınavının en çetin anlarını temsil eder. Bazıları dev tsunamileri tetiklerken, bazıları ise nükleer krizlere neden olmuştur. İşte modern sismik kayıtlara göre tarihin en büyük 10 depremi ve geride bıraktıkları derin izler.

1. 1. Büyük Şili Depremi (1960) – 9,5 MW

   Tarih: 22 Mayıs 1960, 15.11
   Merkez: Valdivia, Şili
   Can Kaybı: Yaklaşık 1655–2000

   Dünyada şimdiye dek kaydedilmiş en büyük deprem olarak tarihe geçmiştir. 9,5 büyüklüğündeki bu sarsıntı, sadece Şili’yi değil, yarattığı tsunami dalgalarıyla Pasifik Okyanusu’na kıyısı olan tüm ülkeleri etkiledi. Yerel halk tarafından ‘Büyük Deprem’ olarak bilinen bu afet, kıyı şeridindeki kentleri adeta haritadan sildi.

2. 2. Hint Okyanusu Depremi ve Tsunamisi (2004) – 9,3 MW

   Tarih: 26 Aralık 2004, 07.58
   Merkez: Sumatra Adası, Endonezya
   Can Kaybı: 230.000+

   Bu felaket, depremin kendisinden çok yol açtığı devasa tsunamiyle hafızalara kazınmıştır. Toplamda 14 ülkeyi vuran ve 230.000’den fazla insanın ölümüne neden olan sarsıntı, insanlık tarihinin en ölümcül doğal afetlerinden biridir. Tsunami dalgalarının etkisi Afrika kıyılarına kadar ulaşmış ve küresel bir yardım seferberliği başlatılmıştır.

3. 3. Alaska Depremi (1964) – 9,2 MW

   Tarih: 27 Mart 1964, 17.36
   Merkez: Anchorage, Alaska, ABD
   Can Kaybı: 131

   Kuzey Amerika kıtasında meydana gelen en güçlü deprem unvanını taşımaktadır. Depremin tetiklediği tsunami, Kanada ve hatta Japonya kıyılarına kadar etkisini göstermiştir. Yeryüzünde devasa yarıklar açan sarsıntı, Anchorage ve çevresindeki birçok yerleşim alanını yerle bir etti.

4. 4. Tōhoku Depremi ve Fukuşima Felaketi (2011) – 9,1 MW

   Tarih: 11 Mart 2011, 14.46
   Merkez: Tōhoku, Honshū, Japonya
   Can Kaybı: 19.759

   Bu depremin yıkıcı etkisi, ardından gelen tsunami ve Fukuşima Nükleer Santrali’nde yaşanan nükleer sızıntı ile katlanarak büyüdü. Felaket, 19.759 kişinin hayatına mal olurken, Japonya’nın enerji politikalarını ve altyapı güvenliği standartlarını kökten değiştirmesine neden oldu.

   

5. 5. Kamçatka Depremi (1952) – 9,0 MW

   Tarih: 4 Kasım 1952, 16.58
   Merkez: Kamçatka Oblastı, Rusya
   Can Kaybı: 2.336

   Kamçatka Yarımadası açıklarında gerçekleşen bu 9,0 büyüklüğündeki deprem, Sovyetler Birliği döneminin en yıkıcı doğal olaylarından biri olarak kabul edilir. Yarattığı tsunami dalgaları Japonya ve Hawaii’ye kadar ulaşarak büyük hasara yol açmıştır.

6. 6. Arica Depremi (1868) – 9,0 MW

   Tarih: 13 Ağustos 1868, 21.30
   Merkez: Arica (O dönem Peru, bugün Şili)
   Can Kaybı: 25.000+

   Gerçekleştiği dönemde Peru toprağı olan Arica’da meydana gelen bu deprem, Pasifik kıyılarında büyük bir yıkıma ve tsunamiye sebep oldu. 25.000’den fazla insanın hayatını kaybettiği felaket sonrası, yıkılan şehirlerin yeniden inşası on yıllar sürdü.

7. 7. Lima-Callao Depremi (1746) – 9,0 MW

   Tarih: 28 Ekim 1746, 22.30
   Merkez: Lima, Callao, Peru
   Can Kaybı: 15.000–20.000

   18. yüzyılın en korkunç doğal afetlerinden biri olarak bilinen bu sarsıntı, Peru’nun sahil şeridini yerle bir etti. Özellikle Callao limanı tamamen sular altında kalarak yok oldu. Kolonyal dönemin en önemli şehirlerinden Lima, bu depremle büyük bir yıkım yaşadı.

8. 8. Cascadia Depremi (1700) – 9,0 MW

   Tarih: 26 Ocak 1700, 21.30
   Merkez: Kuzey Amerika Pasifik Kıyıları (ABD/Kanada)
   Can Kaybı: Bilinmiyor

   Bu depremin varlığı, modern bilim tarafından yerli halk efsaneleri ve Japonya’daki ‘yetim tsunami’ kayıtları incelenerek ortaya çıkarılmıştır. Doğrudan bir kaydı olmasa da, jeolojik kanıtlar, büyüklüğünün 9,0 civarında olduğunu göstermektedir.

   

9. 9. Şili Depremi (2010) – 8,8 MW

   Tarih: 27 Şubat 2010, 03.34
   Merkez: Cobquecura, Bío-Bío, Şili
   Can Kaybı: 723

   21. yüzyılın en güçlü sarsıntılarından biri olan bu deprem, Şili’nin modern altyapısını ciddi şekilde test etti. Yüz binlerce insan evsiz kalırken, olay sonrası ülkenin tsunami uyarı sistemleri ve deprem yönetmelikleri önemli ölçüde güçlendirildi.

10. 10. Kolombiya-Ekvador Depremi (1906) – 8,8 MW

    Tarih: 31 Ocak 1906, 15.36
    Merkez: Esmeraldas bölgesi
    Can Kaybı: 1500

    Pasifik kıyısında yaklaşık 500 kilometrelik bir fay hattını kıran bu deprem, büyük bir yıkıma neden oldu. Oluşturduğu tsunami dalgaları Panama’dan Peru’ya kadar geniş bir coğrafyayı etkiledi ve yaklaşık 1500 kişinin ölümüne yol açtı.