Yaz Sezonunda Otobüs Sektöründe Büyük Düşüş
Yaz sezonunun en hareketli döneminde olunmasına rağmen, şehirlerarası ve uluslararası otobüs taşımacılığı sektöründe beklenen yolcu yoğunluğu bu yıl yaşanmadı. Sektör temsilcileri, artan maliyetler ve uluslararası hatlardaki sorunlar nedeniyle sefer sayılarında ciddi bir azalma olduğunu bildiriyor.
TOFED Başkanı: “Seferler Yüzde 25 Azaldı”
Türkiye Otobüsçüler Federasyonu (TOFED) Başkanı Birol Özcan, geçen yıla kıyasla seferlerde %20 ile %25 arasında bir düşüş yaşandığını vurguladı. Özcan, durumun ciddiyetini şu sözlerle ifade etti:
“Turizm sezonu olmasına rağmen taşıma hareketi azaldı. Eskiden Esenler 15 Temmuz Demokrasi Otogarı’dan günde 2000 otobüs çıkardı, şimdi bu sayı 1100-1200’e kadar düştü.”
2024 genelinde İstanbul Esenler Otogarı’ndan toplam 448 bin seferle yaklaşık 20 milyon yolcu taşınırken, bu yılki yaz döneminde günlük ortalama sefer sayısı belirgin şekilde geriledi. Özcan, “Geçen yıl bayram döneminde günlük 2800-3000 sefer yapılıyordu, bu bayramda en fazla 2200 sefer oldu” diyerek eylül sonrası için sektörde tam bir belirsizlik olduğunu ekledi.
Uluslararası Hatlarda Ciddi Daralma
Otobüs taşımacılığı, özellikle uluslararası arenada zor bir dönemden geçiyor. Türk firmaları Bulgaristan, Yunanistan ve Batum’a seferlerini sürdürürken, Irak hattı yalnızca Kuzey Irak ile sınırlı kalmış durumda. Güvenlik endişeleri nedeniyle Türk otobüslerinin Bağdat’a girişi mümkün olmuyor.
İran Seferleri Durma Noktasında
İran’a yönelik seferler ise yapılamıyor. TOFED Başkanı Özcan, “Karşılıklı seferlerin yapılması gerekirdi ancak İran tarafı ‘toprak bastı parası’ alıyor ve ağır cezalar kesiyor. Bu maliyetlere dayanmak mümkün değil” diyerek hattın tek taraflı olarak İran otobüsleriyle devam ettiğini belirtti.
Artan Mazot Maliyetleri Kârlılığı Eriyor
Sektörün en büyük sorunu ise durdurulamayan akaryakıt maliyetleri. 2017’de litresi 3,5 TL olan mazotun bugün 55 TL’ye yükselmesi, kâr marjlarını neredeyse sıfırladı. Özcan, bu durumu şöyle özetledi:
“Van–İstanbul arası sefer yapan bir otobüs bir ton mazot harcıyor ve sadece mazot gideri yolcu başına 687 TL tutuyor. Bu rakama şoför ücretleri, otogar komisyonları, köprü ve otoyol geçiş ücretleri gibi kalemler eklenince, firmalar kârlılıktan uzaklaşıyor.”
Yolcu Başına Kilometre Maliyeti Belirlendi
TOFED Örgütlenme Komisyonu, yolcu başına kilometre maliyetlerini hesaplayarak bir taban ücret tarifesi oluşturdu. Bu tarifeye göre maliyetler şu şekilde sıralanıyor:
- 101 – 115 km: 256 TL
- 201 – 250 km: 300 TL
- 476 – 550 km: 388 TL
- 901 – 1000 km: 600 TL
- 2000 km ve üzeri: 1.500 TL
Köprü Geçişleri İçin Gece İstisnası Talebi
İstanbul ile çevre iller arasındaki seferlerde Yavuz Sultan Selim Köprüsü‘nü kullanma zorunluluğu, maliyetleri daha da artırıyor. Özcan, “İstanbul-Bursa arasında çalışan bir otobüs günde 3 gidiş-dönüş yaparsa fazladan 420 km yol yapıyor. Bu maliyet firmaların belini büküyor. Gece 00.00’dan sonra ikinci köprü geçişine izin verilsin. Tur otobüsleri geçiyor, şehirlerarası otobüsler de geçebilsin” diyerek yetkililere çağrıda bulundu.
Yaz Aylarında Popüler Destinasyonlar
Enuygun.com Otobüs İş Geliştirme Müdürü Furkan Ayyıldız’ın verilerine göre, yaşanan düşüşe rağmen seyahat talebi belirli bölgelerde yoğunlaşıyor. Özellikle büyük şehirlerden ve denize kıyısı olmayan illerden kıyı bölgelerine doğru bir yönelim gözleniyor. İstanbul’dan Trakya’ya talep %35 artarken, Eskişehir’den Ayvalık’a olan artış %37‘yi buldu.
Yurt İçinde En Çok Tercih Edilen Şehirler
- İstanbul
- Ankara
- İzmir
- Antalya
- Bursa
- Mersin
- Adana
- Muğla
- Gaziantep
- Kocaeli
Yurt Dışında En Çok Gidilen Destinasyonlar
- Erbil
- Batum
- Tiflis
- Selanik
- Kırcaali
- Sofya
- Zaho
- Dedeağaç
- Haskova
- Varna