Uluslararası Toplumdan Gazze İçin Ortak Deklarasyon
Birleşmiş Milletler (BM) bünyesinde düzenlenen “Filistin Meselesine Barışçıl Çözüm Bulunması ve İki Devletli Çözümün Hayata Geçirilmesi” konulu Yüksek Düzeyli Uluslararası Konferans’ta, New York Bildirisi yayımlandı. Bildiriye Türkiye, Fransa, Suudi Arabistan, Brezilya, Kanada, Mısır, Endonezya, İrlanda, İtalya, Japonya, Ürdün, Meksika, Norveç, Katar, Senegal, İspanya, İngiltere, Avrupa Birliği (AB) ve Arap Birliği gibi önemli aktörler katıldı.
Bildiride, liderlerin ve temsilcilerin Orta Doğu’da barış, güvenlik ve istikrar için tarihi ve kritik bir anda bir araya geldiği vurgulandı. Metinde, “Son gelişmeler, Orta Doğu çatışmasının devamlılığının korkunç insani bedelini ve bölgesel ve uluslararası barış ile güvenlik için ciddi sonuçlarını bir kez daha ve her zamankinden daha fazla öne çıkarmıştır” ifadelerine yer verildi.
İki Devletli Çözüm ve Barış Çağrısı
Deklarasyonda, İsrail-Filistin çatışmasının sona ermesinin ve iki devletli çözümün uygulanmasının, hem İsraillilerin hem de Filistinlilerin meşru taleplerini karşılamanın tek yolu olduğu belirtildi. Ayrıca, bu çözümün bölgedeki tüm halkların yararına barış, refah ve bölgesel entegrasyonu sağlayacağı kaydedildi.
“İki devletli çözüme yönelik kararlı önlemler ve sağlam uluslararası garantiler olmadıkça çatışma derinleşecek ve bölgesel barış ulaşılamaz kalacaktır.”
Gazze’den Tam Çekilme ve Filistin Yönetimi Vurgusu
Bildiride, Gazze’deki savaşın derhal sona ermesi ve İsrail güçlerinin Gazze’den tamamen çekilmesi gerektiği güçlü bir şekilde vurgulandı. Tüm Filistin topraklarında yönetimin, yalnızca Filistin idaresinde olması gerektiğinin altı çizilirken, uluslararası toplumun bu sürece destek vermesi gerektiği ifade edildi. Filistin yönetiminin “tek devlet, tek hükümet, tek hukuk, tek silah” politikasının memnuniyetle karşılandığı belirtildi.
Türkiye’nin Özel Şerhi
Toplantıda bir şerh açıklamasında bulunan Türk yetkililer, şu görüşü dile getirdi:
“On yıllardır süregelen İsrail uygulamaları dikkate alındığında, Filistinli silahlı grupların silah bırakması; ancak bağımsız, egemen ve bütünlüğü haiz bir Filistin devletinin 1967 sınırları temelinde mümkündür ve başkenti Doğu Kudüs olacak şekilde ya da uzlaşı süreci kapsamında Filistinli gruplar arasında varılacak bir anlaşmaya dayanarak kurulması şartına bağlı olmalıdır.”
Çözüme Yönelik Somut Tavsiyeler
Bildirinin ekinde yer alan belgede, çözüm için bir dizi somut öneri ve tavsiye sıralandı:
- Gazze Şeridi’nin Batı Şeria ile birleşmesine destek verilmesi ve işgal, kuşatma veya zorla yerinden edilmeye karşı çıkılması.
- Filistin yönetimi çatısı altında Gazze’de bir Geçiş Dönemi İdari Komitesi kurulması.
- Sivil nüfusu korumak ve ateşkesi uygulamak amacıyla BM himayesinde uluslararası bir istikrar misyonu konuşlandırılması.
- Gazze’nin yeniden imarı için acil siyasi, mali ve teknik destek sağlanması.
- Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) ve Uluslararası Adalet Divanındaki (UAD) süreçlere destek verilmesi ve devletlerin davalara taraf olmaya teşvik edilmesi.
Sivil Saldırılar Kınandı
Bildiride, 7 Ekim 2023’te sivillere yönelik saldırının kınandığı belirtilirken, “Ayrıca İsrail’in Gazze’deki sivillere ve sivil altyapıya yönelik saldırılarını, kuşatma ve açlığı kınıyoruz; bu saldırılar yıkıcı bir insani felakete ve koruma krizine yol açmıştır” denildi. Filistinli sivil nüfusun zorla yerinden edilmesi gibi eylemlerin reddedildiği ve hesap verebilirliğin önemine işaret edildiği vurgulandı.