Hasta Birini Görmek Bağışıklık Sistemini Tetikliyor
Günlük hayatta, trende burnunu çeken birini veya suçiçeği gibi bulaşıcı bir hastalık belirtisi gösteren bir çocuğu gördüğümüzde içgüdüsel olarak geri çekiliriz. Yapılan yeni bir araştırma, bu tür görsel uyaranların yalnızca davranışlarımızı değil, aynı zamanda bağışıklık sistemimizi de doğrudan etkilediğini gözler önüne serdi.
Sanal Gerçeklik ile Yürütülen Deney
Nature Neuroscience dergisinde yayımlanan bu çığır açan çalışmada, 248 sağlıklı katılımcıya VR (sanal gerçeklik) gözlükleri takıldı. Deneyin ilk aşamasında katılımcılara nötr yüz ifadelerine sahip üç farklı yüz gösterildi. Daha sonra, bu yüzlerin bazıları cilt döküntüsü gibi viral enfeksiyon belirtileriyle yeniden sunuldu. Deneyin bir başka versiyonunda ise bu hasta görünen yüzlere korku ifadesi de eklendi.
Katılımcılardan, sanal ortamda yüzlerine dokunulduğu anda en hızlı şekilde bir düğmeye basmaları istendi. Araştırmacılar, katılımcıların hasta görünen yüzler karşısında düğmeye çok daha erken bastığını, yani tehdit algısının yüz henüz fiziksel olarak daha uzaktayken başladığını belirledi.
Beyin Tehlike Anında Alarm Veriyor
Bu davranışsal tepkinin nörolojik temellerini anlamak için EEG ve fMRI gibi beyin görüntüleme teknikleri kullanıldı. Ölçümler, beynin tehdit algılama merkezlerinin, hasta yüzlerle karşılaşıldığında, bu yüzler daha uzaktayken bile aktif hale geldiğini gösterdi. Dahası, bu aktivitenin vücudun merkezi düzenleyicisi olarak bilinen hipotalamus ile daha güçlü bir bağlantı kurduğu tespit edildi.
Kan Testleri Farklılıkları Ortaya Koydu
Çalışmanın bulguları beyin aktivitesiyle sınırlı kalmadı. Katılımcılardan alınan kan örneklerinde de dikkat çekici farklılıklar saptandı. Özellikle, vücudun enfeksiyonlara karşı ilk savunma hattını oluşturan doğal lenfoid hücrelerin (ILC) aktifleştiği gözlemlendi. Bu hücre aktivasyonunun, daha önce grip aşısı olan bireylerde görülen tepkiyle benzerlik taşıdığı vurgulandı.
Vücut, Virüsle Temas Etmeden Hazırlanıyor
Hamburg Üniversitesi’nden Dr. Esther Diekhof, bu bulguların önemine dikkat çekti:
“Bu çalışma, bağışıklık sisteminin patojenlerle fiziksel temas kurmadan önce bile potansiyel tehlikelere karşı proaktif bir tepki verebileceğini gösteren güçlü bir kanıttır.”
Ancak University College London’dan Prof. Benedict Seddon, bu öncül tepkinin gerçek bir enfeksiyonla mücadelede ne kadar etkili olduğunun henüz net olmadığını belirtti:
“Örneğin, SARS-CoV gibi bir virüs vücuda girdikten sonra bağışıklık sisteminin tam anlamıyla yanıt vermesi günler alabilir. Bu ilk görsel karşılaşmada tetiklenen kısa süreli alarmın, uzun vadeli bağışıklık için ne anlama geldiğini henüz bilmiyoruz.”